Η άποψη ότι η αερόβια άσκηση σε κατάσταση νηστείας είναι περισσότερο αποδοτική, όσον αφορά την απώλεια λίπους, έναντι της άσκησης μετά την κατανάλωση κάποιου γεύματος ή σνακ είναι αρκετά διαδεδομένη και στον δρομικό χώρο.

Πόση αλήθεια όμως κρύβει;

Η κατανάλωση κάποιου γεύματος ή σνακ πριν από την προπόνηση οδηγεί, ουσιαστικά, στην παροχή θρεπτικών συστατικών και πιο συγκεκριμένα υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λίπους (ανάλογα με τη σύσταση του γεύματος) στον οργανισμό. Κατά τη διάρκεια της αερόβιας άσκησης και ανάλογα με την έντασή της ο οργανισμός χρησιμοποιεί σε διαφορετικά ποσοστά τα συστατικά αυτά, προκειμένου να αντλήσει ενέργεια για την εκτέλεση της άσκησης. Πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωση της αερόβιας άσκησης, όπως είναι το τρέξιμο, η προτιμώμενη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό κατά τη διάρκειά της είναι οι υδατάνθρακες στο αίμα (σάκχαρο) και οι αποθηκευμένοι υδατάνθρακες στο σώμα (γλυκογόνο).

Εχει μάλιστα φανεί ότι όταν οι υδατάνθρακες αυτοί παρέχονται εξωγενώς πριν από την άσκηση, ο οργανισμός τούς προτιμά ως πηγή ενέργειας έναντι του αποθηκευμένου λίπους. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές όταν η προπόνηση είναι χαμηλής ή μέτριας έντασης (δηλαδή η κατανάλωση οξυγόνου είναι κάτω του 75% της μέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου – VO2max). Αντίθετα, για την ίδιας έντασης άσκηση και σε κατάσταση νηστείας (απουσία υδατανθράκων) ο οργανισμός στρέφεται στο λίπος του σώματος ως καύσιμο για την εκτέλεση της άσκησης.

Ώς εδώ όλα δείχνουν ότι η νηστεία πριν από την άσκηση οδηγεί στην υψηλότερη χρήση του αποθηκευμένου λίπους ως πηγής ενέργειας για την εκτέλεση της άσκησης. Είναι, μάλιστα, σημαντικό να πούμε ότι η αυξημένη χρήση του λίπους όταν η άσκηση εκτελείται εν μέσω νηστείας είναι χαρακτηριστικό κυρίως των λιγότερο προπονημένων ατόμων. Αντίθετα, άτομα που είναι προπονημένα εξακολουθούν να αντλούν σημαντική ενέργεια από το αποθηκευμένο λίπος στο σώμα τους ακόμα κι εάν έχουν καταναλώσει κάποιο γεύμα με υδατάνθρακες πριν από την άσκηση.
Τι γίνεται μακροπρόθεσμα;

Αν και οι μελέτες στον συγκεκριμένο τομέα είναι λίγες, η κατανάλωση κάποιου γεύματος ή όχι πριν από την άσκηση δεν φαίνεται να επηρεάζει την κατανάλωση θερμίδων στο σύνολο της ημέρας ή την απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα. Με άλλα λόγια, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα στη μακροπρόθεσμη απώλεια λίπους όταν η άσκηση γίνεται σε κατάσταση νηστείας έναντι του να γίνεται μετά την κατανάλωση κάποιου γεύματος.

Απόδοση στην άσκηση. Δεδομένου ότι η απώλεια λίπους δεν είναι ο μοναδικός στόχος της άσκησης, είναι σημαντικό να δούμε πώς επηρεάζει η κατανάλωση τροφής την απόδοση στην άσκηση αλλά και τη διατήρηση του μυϊκού ιστού. Ετσι, όσον αφορά το πρώτο, τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η απόδοση σε μέτριας έντασης άσκησης δεν επηρεάζεται σημαντικά από το αν έχει καταναλωθεί κάποιο γεύμα προηγουμένως ή όχι. Δεν ισχύει, ωστόσο, το ίδιο όταν πρόκειται για μέγιστης έντασης (κοντά στο VO2max) άσκηση, όπου η κατανάλωση υδατανθράκων πριν από το γεύμα βοηθά περισσότερο στην απόδοση σε σχέση με την εκτέλεση της άσκησης σε νηστεία. Οσον αφορά τη διατήρηση της μυϊκής μάζας, οι σχετικές μελέτες δεν φανερώνουν κάποιο προτέρημα (ή μειονέκτημα) σε σχέση με το εάν το άτομο είναι νηστικό ή όχι.

Με τη συνεργασία του medNutrition.gr. H Μέμα Λαμπροπούλου είναι κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, M.Sc., CISSN