«Οχι άλλο κάρβουνο!». Η εμβληματική φράση του Νίκου Κούρκουλου από το θρίλερ «Ορατότης Μηδέν» (1969), έχει καταχωριστεί στην λαϊκή συλλογική μνήμη. Και το οριακό της σκηνής υπήρξε σήμα κατατεθέν της πλοκής των σεναρίων και της σκέψης του σκηνοθέτη και σεναριογράφου Νίκου Φώσκολου που «έφυγε» την Τετάρτη το πρωί στα 86 του χρόνια παίρνοντας ίσως μαζί του και μια ολόκληρη εποχή.

Ο Νίκος Φώσκολος, που γεννήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1927, έφυγε, αλλά μας άφησε με μια σειρά από καλλιτεχνικά συμβάντα που για καλό ή για κακό εντυπώθηκαν στο συλλογικό DNA μας ως προϊόντα του ελληνικού πολιτισμού τον τελευταίο μισό αιώνα.

1. «Οχι άλλο κάρβουνο!». Η φράση σήμα κατατεθέν του Κούρκουλου στο «Ορατότης Μηδέν», σε σενάριο σκηνοθεσία Νίκου Φώσκολου, πρωτοακούστηκε στις 5 Ιανουαρίου 1970 στην πρεμιέρα της ταινίας. Σαράντα τρία χρόνια έπειτα εξακολουθεί να αναπαράγεται μεταξύ σοβαρού και αστείου σε οριακές καταστάσεις.

2. «Σ’ αγαπώ». Ο Νίκος Φώσκολος, εκτός από σκηνοθέτης και σεναριογράφος, υπήρξε και ο στιχουργός που μας κληροδότησε ένα από τα πιο κλασσικά ερωτικά τραγούδια όλων των εποχών. Ο Φώσκολος ήταν αυτός που είχε γράψει τους στίχους στο«Σ’ αγαπώ» του Νίκου Μαμαγκάκη που ερμήνευσε μοναδικά η Τζένη Βάνου.

3. Η «Υπολοχαγός Νατάσσα». Η μεγάλη – και όχι απαραίτητα ποιοτική – στροφή στην καριέρα της Αλίκης Βουγιουκλάκη το 1970. Σενάριο – σκηνοθεσία Νίκος Φώσκολος. Η ταινία έκοψε 751.000 εισιτήρια μόνο στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά και κράτησε το ρεκόρ του πιο εμπορικού ελληνικού φιλμ για σχεδόν τρεις δεκαετίες, ως το 1999.

4. Η «τέχνη» της επανάληψης. Οι επαλαμβανόμενες φράσειςστους διαλόγους που υπέγραφε ο Νίκος Φώσκολος υπήρξε βασικό εργαλείο για να γεμίσουν τα καθημερινά επεισόδια της «Λάμψης» και του «Καλημέρα Ζωή» που τον οδήγησαν σε μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness. Μόνο στη «Λάμψη» γράφτηκαν 150.000 σελίδες διαλόγων, οι οποίες βρίθουν φράσεων και ονομάτων που αναπαράγονταν συστηματικά μεταξύ των πρωταγωνιστών καλύπτοντας τηλεοπτικό χρόνο. Αυτό οδηγούσε ενίοτε σε γελοίες τηλεοπτικές καταστάσεις, όπως η παρακάτω στο «Καλημέρα Ζωή», που εμπλούτιζαν με τη σειρά τους σατιρικές εκπομπές στην TV.

5 Οι τίτλοι των έργων του. Αποτελούν μια ανθολογία φράσεων που μεταδόθηκαν στην καθημερινότητα, στους τίτλους των εφημερίδων και τηλεοπτικών εκπομπών: «Αγνωστος Πόλεμος», «Κατηγορώ του ανθρώπους», «Κονσέρτο για πολυβόλα», «Το Χώμα βάφτηκε κόκκινο», «Κοινωνία ώρα μηδέν».

6. Ο Γιάγκος Δράκος. Ο κεντρικός ήρωας στη «Λάμψη» που έκανε να ξεχάσουμε τη Σελήνη της Κούρκουλα. Τον ενσάρκωσε ο Χρήστος Πολίτης και μέσω της καθημερινής επανάληψης – αλλά και της εμμονικής επανάληψης των διαλόγων για να γεμίσουν τα επεισόδια (βλ. 4) – έγινε μια καλτ φιγούρα που ξέφυγε από τα όρια της ιδιωτικής τηλεόρασης και του κόσμου των οπαδών της σαπουνόπερας. Σήμερα, οκτώ ολόκληρα χρόνια μετά από το τέλος της σειράς, ο Γιάγκος Δράκος, ο ιδιοκτήτης της κολοσσιαίας εταιρείας Giant και σύζυγος της αντιεισαγγελέως εφετών, Βίρνας Λιώσση, διατηρεί έναν (ανεπίσημο) λογαριασμό στο Twitterκαι μια (ανεπίσημη) προσωπική σελίδα στο facebook, με χιλιάδες φίλους.