Σε ένα απόσπασμα του βιβλίου «Adults in the Room», ο Γιάνης Βαρουφάκης περιγράφει το παρασκήνιο της τοποθέτησης του Ευκλείδη Τσακαλώτου στο υπουργείο Εξωτερικών, στην πρώτη κυβέρνηση Τσίπρα τον Ιανουάριο του 2015. Κατά την αφήγηση Βαρουφάκη, ο νεοεκλεγείς Πρωθυπουργός του ανακοίνωσε πως για λόγους ισορροπίας αποφάσισε να αφήσει εκτός κυβέρνησης τον Τσακαλώτο. Γρήγορα όμως παραδέχεται ότι ο πραγματικός λόγος είναι πως του μίλησε «άσχημα» και αρνήθηκε τη θέση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών με την ευθύνη της φορολογικής πολιτικής επειδή δεν έχει ειδικότητα στον τομέα αυτό. Οι δυο τους δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον κι ο Βαρουφάκης αναλαμβάνει τον ρόλο του «πυροσβεστήρα», εμπνεόμενος τη συμβιβαστική λύση.

Τα ménage a trois όμως δεν κρατάνε για πάντα. Και τα ντουέτα που προκύπτουν έχουν, συνήθως, περίπλοκες σχέσεις.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι 14 χρόνια μεγαλύτερος από τον Αλέξη Τσίπρα. Και αυτό είναι το μικρότερο χάσμα ανάμεσά τους. Γεννημένος στο Ρότερνταμ, μεγαλωμένος στο Λονδίνο, γόνος αστικής οικογένειας κι απόφοιτος των καλύτερων σχολείων, ο Τσακαλώτος είναι ένας άνθρωπος του κόσμου, που μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον γεμάτο ερεθίσματα και ευκαιρίες. Σαν τυπικός προνομιούχος από τα γεννοφάσκια του μπορεί να φοράει τσαλακωμένο πουκάμισο και μπλουζάκια με την άνεση ενός μπουρζουά μποέμ, να κάνει χιούμορ για μυημένους με τον Μαρξ και τον Αυγουστίνο και να το γυρνάει στον ΠΑΟΚ, να συνομιλεί εξίσου άνετα με τον Σόιμπλε και με τους ντόπιους στα καφενεία της Πρέβεζας.

Για τον Αλέξη Τσίπρα, από την άλλη, δεν ξέρουμε πολλά. Ξέρουμε πού γεννήθηκε, πού σπούδασε, ότι έκανε κατάληψη με φοβερή εφηβική φράντζα, ότι δεν μοιάζει και πολύ άνετος με τα κοστούμια που αναγκάζεται να φορά, ότι είναι Παναθηναϊκός. Είναι μηχανικός, οπότε παραβλέψαμε ότι έχει πει τον Καμί «Αλμπερτ», αλλά μας έχει προσφέρει και το μαργαριτάρι με τη «στροφή 360 μοιρών». Εχει μεγαλώσει μέσα στα κινήματα αλλά δεν έχει διαβάσει τις σημειώσεις του Γκράμσι για τον Μακιαβέλι. Και, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και της γενιάς του, δεν έμαθε αγγλικά. Δεν έχουμε μια φορά απολαύσει μια αναφορά του Πρωθυπουργού σε κάτι που να αγαπά και να ξέρει καλά. Αν έχει πράγματι χιούμορ, μας το έχει στερήσει. Είναι ο μόνος πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης ίσως που μαθαίνουμε πού παραθερίζει από παπαρατσικές φωτό.

Οι δυο άντρες μοιάζουν σαν να έρχονται από άλλους κόσμους. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα αφηγήματά τους είναι διαφορετικά και το Μαξίμου με το υπουργείο, ενίοτε, αλληλοδιαψεύδονται. Με την τυπική «λήξη» του Μνημονίου, πολλοί έπαιζαν στοιχήματα ότι ο Τσακαλώτος δεν θα παραμείνει στο υπουργείο Οικονομικών. Η απουσία του από τη φιέστα του Ζαππείου δεν έμεινε απαρατήρητη και η πρόφαση της κούρασης ήταν αστεία. Οι σχέσεις του με τον Τσίπρα είναι, από καιρό, ανύπαρκτες.

Τα στοιχήματα όμως χάθηκαν στον ανασχηματισμό της 28ης Αυγούστου. Γιατί αυτό που, τελικά, τους ενώνει ούτε έχει εκλείψει, ούτε βεβαίως ήταν, ποτέ, η συμπάθεια.

Θέμα χαρακτήρων. Την περασμένη Τετάρτη (19/9), ο Τσακαλώτος, σε συνέντευξή του στο newpost, είπε: «Με τον Αλέξη είχαμε από το παρελθόν καλή συνεργασία στο πλαίσιο του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ και έχουμε μια καλή συνεργασία και στο κυβερνητικό πεδίο. Θα έλεγα ότι έχουμε μια ειλικρινή σχέση, με καλή επικοινωνία κατά την επίλυση των τυχόν θεμάτων, με επίγνωση και κατανόηση των διακριτών μας ρόλων και των αναγκαίων ισορροπιών. Και όλα αυτά, με σημαντικές δόσεις χιούμορ… σε αυτό παίζει ρόλο ο χαρακτήρας και των δύο μας. Οσον αφορά τις πολιτικές μας απόψεις, είναι αυτονόητο ότι έχουμε και διαφωνίες και ταυτίσεις, δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά».

Οι λέξεις που επιλέγει ο κάθε άνθρωπος έχουν μια αυταξία. Οι δυο άντρες λοιπόν δεν είναι φίλοι, είναι συνεργάτες. Λόγω χαρακτήρων. Ο Αλέξης Τσίπρας, όταν είδε ότι ο βολονταρισμός κι η γοητεία του Γιάνη κινδυνεύουν να του σκάσουν σαν βόμβα στα χέρια, επέδειξε στοχοπροσήλωση και ενεργοποίησε τον αποτελεσματικό Ευκλείδη, που μπορεί να μη βγάζει φλογερά λογύδρια αλλά ξεχωρίζει τη δουλειά από τα αισθήματα και διαθέτει διανοητική πειθαρχία.

Με την ικανότητά του να επιδεικνύει, χωρίς να κλαίγεται, πως συνειδητά δεν ασκεί πολιτική με την ιδεολογία και με το να απέχει από κακοτοπιές, ο Τσακαλώτος και κάνει τη δουλειά και «θωρακίζεται» πολιτικά. Εχει την εμπιστοσύνη των δανειστών χωρίς να ταυτίζεται από το αριστερό κοινό του μαζί τους, γίνεται ο υπουργός που έβγαλε την Ελλάδα από τα Μνημόνια και αφήνει το πολιτικό κόστος της πιο διάσημης κωλοτούμπας της δεκαετίας στον Αλέξη, για να το κάνει κορνίζα πλάι στις αναμνηστικές φωτογραφίες με τη Μέρκελ.

Αν κάποιος αγνοούσε το πόσο σουρεαλιστική μπορεί να γίνει πια η χώρα αυτή και η κυβέρνησή της, θα του έμοιαζε παράδοξο να έχει έναν Πρωθυπουργό κι έναν υπουργό Οικονομικών που δεν μιλιούνται. Κι όμως η συνεργασία τους είναι, για τους ίδιους τουλάχιστον, αυτό που λέμε «κατάσταση win-win». Μέχρι τώρα δηλαδή. Γιατί αν η συγκολλητική ουσία που τους ενώνει, η εξουσία, πάψει να υπάρχει, αυτοί οι δυο κόσμοι μπορεί να συγκρουστούν, παράγοντας θέαμα επιπέδου μπλοκμπάστερ.