Αναζήτηση
Στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπαίνουν οι «χρυσές βίζες» που πωλούνται από ευρωπαϊκές χώρες σε ολιγάρχες τρίτων χωρών, καθώς θεωρούνται πλέον η βασική πηγή για την εισροή βρώμικου χρήματος στην Ευρώπη.
Υψηλόβαθμες πηγές των Βρυξελλών μιλούσαν τον Μάιο στα «ΝΕΑ» για εκνευρισμό της Κομισιόν, ιδιαίτερα απέναντι στην Κύπρο και τη Μάλτα, για το ζήτημα Golden Visa ως ένα νέου τύπου χρηματιστήριο που προσέφερε «στεγνό καθάρισμα» σε (ρωσικά κυρίως) χρήματα από παράνομες ενέργειες, μέσω χορήγησης ευρωπαϊκών διαβατηρίων.
Η επίτροπος της ΕΕ για τη Δικαιοσύνη, Βέρα Γιούροβα, σε δήλωσή της στους «Financial Times» ανέφερε προ ημερών ότι θα υποβληθούν σε αυστηρό έλεγχο τα προγράμματα «πώλησης υπηκοοτήτων», σημειώνοντας ότι ως ΕΕ «δεν έχουμε την εξουσία να απαγορεύσουμε μια τέτοια πρακτική, αλλά έχουμε την υποχρέωση να θέσουμε υψηλές προϋποθέσεις στα κράτη-μέλη ώστε να είναι προσεκτικά. Χορηγούν υπηκοότητες για όλη την Ευρώπη».
Το δημοσίευμα σημειώνει ότι χώρες όπως η Μάλτα, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία και η Πορτογαλία προσφέρουν σε επενδυτές την εθνική υπηκοότητά τους εφόσον πραγματοποιούν επενδύσεις σε ακίνητα ή ομόλογα και προανήγγειλε μία έκθεση που «είναι πιθανό να τις επικρίνει» για ελλιπή έλεγχο αυτών που λαμβάνουν την υπηκοότητα και της προέλευσης των χρημάτων τους. Εκθεση η οποία θα συνταχθεί υπό τη σημαία της πάταξης του «ξεπλύματος (ρωσικού) χρήματος», σε συνεργασία της ΕΕ με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.
Golden Visa και διαφθορά
Ο τέως κεντρικός τραπεζίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας (2012-13) και νυν καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Leicester, Πανίκος Δημητριάδης, σχολιάζοντας τις προθέσεις της Κομισιόν, αναφέρει στα «ΝΕΑ»: «Ορθά μεν αλλά αργά δε, κινείται η Κομισιόν προς αυτή την κατεύθυνση. Η Κύπρος έχει ήδη δώσει πάνω από 1.700 διαβατήρια σε ξένους επενδυτές και σχεδόν άλλα τόσα σε μέλη της οικογένειάς τους. Μόνο μέσα στο 2017 δόθηκαν συνολικά 1.013 διαβατήρια. Τα πλείστα ονόματα σε λίστα που διέρρευσε τον περασμένο Φεβρουάριο είναι ρωσικά. Στη λίστα περιλαμβάνονται αρκετοί επώνυμοι ρώσοι ολιγάρχες, σεΐχηδες και αφρικανοί επιχειρηματίες. Μεταξύ άλλων έχει παραχωρηθεί υπηκοότητα στον Ολέγκ Ντεριπάσκα, ο οποίος είναι ένας από τους επτά ρώσους ολιγάρχες που βρίσκεται στη λίστα κυρώσεων των ΗΠΑ, λόγω ισχυρισμών για την ανάμειξή του όχι μόνο σε οικονομικά εγκλήματα άλλα και σε εκβιασμούς και δολοφονία επιχειρηματία. Ως γνωστόν ο Ντεριπάσκα είναι στενά συνδεδεμένος με τον πρόεδρο Πούτιν και ο ίδιος ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί το ρωσικό κράτος σε άλλες χώρες».
Ο Πανίκος Δημητριάδης συμμερίζεται τις ανησυχίες της Κομισιόν «ότι τα προγράμματα αυτά εκτρέφουν τη διαφθορά και ελκύουν βρώμικο χρήμα, γιατί εκ της φύσεώς τους «ψαρεύουν σε θολά νερά», τονίζοντας ότι «χρησιμοποιώντας οικονομικούς όρους μπορεί να λεχθεί ότι υπόκεινται στο γνωστό φαινόμενο της δυσμενούς επιλογής (adverse selection), γιατί συχνά ελκύουν άτομα αμφιβόλου ηθικής από χώρες όπου η διαφθορά είναι ευρέως διαδομένη, παρά επενδυτές με καλή φήμη. Μάλιστα θα έλεγα ότι από τη στιγμή που μια χώρα αποκτήσει φήμη ότι ελκύει «επενδυτές» αμφιβόλου φήμης, οι πρωτοκλασάτοι επενδυτές που θέλουν να προστατεύσουν τη δική τους φήμη θα την αποφύγουν. Είναι γνωστό ότι στη Μάλτα και την Πορτογαλία υπήρξαν περιπτώσεις με μίζες σε πολιτικούς και δημόσιους λειτουργούς».
Επίσης αναφέρει ότι «αυτά τα προγράμματα δικαιολογούνται μόνον όταν συμβάλλουν σε παραγωγικές επενδύσεις και βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω αύξησης των θέσεων εργασίας και βελτίωσης know-how» και προειδοποιεί ότι «η έκρηξη στον τομέα των κατασκευών που έχει δημιουργηθεί στην Κύπρο πόρρω απέχει από βιώσιμη ανάπτυξη, παρά το γεγονός ότι βραχυπρόθεσμα μπορεί να αυξάνει τις θέσεις εργασίας. Μεσοπρόθεσμα θα έχει αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις και ενδεχομένως να δημιουργήσει νέα φούσκα στα ακίνητα».
Σημειώνει δε ότι οι κανόνες της ΕΕ θα έχουν θετικές περισσότερο επιπτώσεις.
Ο Πανίκος Δημητριάδης εκφράζει ανησυχία για το ότι «η Κύπρος μετατρέπεται σε χώρα όπου το ξέπλυμα θεωρείται μια αθώα οικονομική δραστηριότητα στην οποία οι Ελληνοκύπριοι μετατρέπονται σε δεύτερης κατηγορίας πολίτες». Και προσθέτει: «Αρκεί κάποιος να εξετάσει την περίπτωση Μάναφορτ, ο οποίος στήριξε ένα διεφθαρμένο καθεστώς στην Ουκρανία, για να αντιληφθεί ότι το βρώμικο χρήμα δεν είναι μόνο προϊόν διαφθοράς αλλά συχνά στάζει και αίμα».
Προειδοποιεί ακόμα ότι πολλοί Κύπριοι δεν αντιλαμβάνονται τους πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους που εγκυμονούν οι ρώσοι ολιγάρχες, σημειώνοντας: «Οι ΗΠΑ έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα πάρουν μέτρα εναντίον ατόμων η οργανισμών που υποβοηθούν ρώσους ολιγάρχες που κατονομάζονται στη λίστα των κυρώσεων (η οποία περιλαμβάνει και τον μεγαλομέτοχο της Τράπεζας Κύπρου Βίκτορ Βέξελμπεργκ). Η ιδέα ότι η Κύπρος μπορεί να συνεχίσει να το παίζει σε διπλό ταμπλό σήμερα, μετά τη σημαντική επιδείνωση των σχέσεων Ρωσίας με τη Δύση, είναι τουλάχιστον αφελής».
Επιλεκτική «ευαισθησία»
Υποκριτική και επιλεκτική χαρακτηρίζει την ευαισθησία των Ευρωπαίων στο ζήτημα «χρυσή βίζα» ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ και πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος, επί προεδρίας Δημήτρη Χριστόφια, Στέφανος Στεφάνου, μιλώντας στα «ΝΕΑ». Το ζήτημα, σημειώνει, είναι υπαρκτό και έχει ιστορία η οποία «εγείρεται και συζητείται σε σχέση με την παραχώρηση υπηκοότητας κυρίως σε ρώσους πολίτες και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος».
Υπογραμμίζει δε ότι «όταν γίνεται αναφορά στο θέμα συνήθως στοχοποιούνται μικρά κράτη-μέλη, που δεν έχουν την επιρροή και την ισχύ μεγάλων κρατών στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ευρωπαϊκοί θεσμοί και ευρωπαϊκά ΜΜΕ συνήθως ασχολούνται με την Κύπρο, τη Μάλτα και άλλα μικρά κράτη, αλλά προσπερνούν το γεγονός ότι κράτη όπως είναι η Γερμανία, η Βρετανία, η Ολλανδία αποτελούν καταφύγιο ρώσων μεγιστάνων και ότι η παρουσία ρωσικών κεφαλαίων σε τράπεζες των χωρών αυτών είναι σημαντική. Λέγεται μάλιστα – όχι αβάσιμα – ότι το 2013 επιβλήθηκε στην Κύπρο από τους Ευρωπαίους κούρεμα καταθέσεων με στόχο οι γερμανικές, ολλανδικές και άλλες τράπεζες να επωφεληθούν από τη φυγή των ρωσικών κεφαλαίων από το νησί».
«Πρόβλημα υπάρχει, όμως δεν είναι μόνο κυπριακό, είναι πανευρωπαϊκό. Αν θέλει η ΕΕ να το αντιμετωπίσει πρέπει να τηρεί τα ίδια μέτρα και σταθμά με όλα τα κράτη-μέλη και όχι με κάποια» τονίζει.
Οπως λέει, πρόβλημα με τους όρους και τις προϋποθέσεις για παραχώρηση υπηκοοτήτων υπάρχει στην Κύπρο και σημειώνει: «Οι όροι και οι προϋποθέσεις που είχαν τεθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση έχουν χαλαρώσει και για μερικά χρόνια τώρα παραχωρείται μεγάλος αριθμός διαβατηρίων».
Ο Στέφανος Στεφάνου αποκαλύπτει ότι «γύρω από την παραχώρηση διαβατηρίων έχει αναπτυχθεί μεγάλη οικονομική δραστηριότητα στην οποία εμπλέκονται το πολιτικό κατεστημένο, με ισχυρούς δεσμούς στο προεδρικό και το κυβερνών κόμμα, μεγάλα δικηγορικά γραφεία, επιχειρηματίες κ.λπ. Αυτή η δραστηριότητα αποδίδει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και ανατροφοδοτεί τη διαπλοκή οικονομικών συμφερόντων και πολιτικής, συντηρεί πολιτικές της αρπαχτής και του πρόσκαιρου κέρδους, δημιουργεί οικονομικές φούσκες που είναι επικίνδυνες για την κυπριακή οικονομία».
Τέλος, αναφέρει ότι «η κυβέρνηση Αναστασιάδη προσπαθεί να αποφύγει τη συζήτηση για το θέμα και όταν αυτό ηγέρθη στη Βουλή επικαλέστηκε διάφορες δικαιολογίες για να μη δώσει πληροφορίες. Είναι φανερό ότι θέλει να κρύψει, ενοχλητικές γι’ αυτήν, πληροφορίες».
Κλείνοντας, να σημειώσουμε ότι στην Κυπριακή Δημοκρατία οι «χρυσές βίζες» αγοράζονται με επενδύσεις 2 εκατ. ευρώ σε ακίνητα ή 2,5 εκατ. ευρώ σε ομόλογα και εταιρείες. Στην Ελλάδα, το τίμημα για την απόκτηση ευρωπαϊκού διαβατηρίου ανέρχεται στα 250.000 ευρώ…
€900 εκατ. στην Ελλάδα από Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, Αίγυπτο και Λίβανο
Αυτό προκύπτει από στοιχεία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν επίσης ότι οι περισσότερες επενδύσεις πραγματοποιήθηκαν πέρυσι καθώς το ύψος των σχετικών κεφαλαίων έφτασε τα περίπου 300 εκατ. ευρώ. Το πρώτο εξάμηνο του 2018 οι επενδύσεις ανήλθαν σε περίπου 190 εκατ. ευρώ.
Το πρόγραμμα της Χρυσής Βίζας αφορά επενδύσεις σε ακίνητα με αξία άνω των 250.000 ευρώ. Οι χορηγήσεις για τέτοιες βίζες από το 2013 μέχρι και τα μέσα του 2018 αγγίζουν τις 3.000. Ο συνολικός αριθμός χορήγησης τέτοιων αδειών για τους επενδυτές και τα μέλη της οικογένειάς τους έφτασαν τις 6.200.
Με το πρόγραμμα αυτό δεν παρέχεται μόνο βίζα αλλά και ιθαγένεια, καθώς σύμφωνα με απόφαση της κυβέρνησης που ελήφθη μέσα στο 2018, η άδεια διαμονής ιδιοκτήτη ακινήτου και η άδεια μόνιμης διαμονής επενδυτή γίνονται πλέον αποδεκτές από το Δημόσιο για να πολιτογραφούνται αλλοδαποί. Επίσης με πρόσφατη τροπολογία του το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής επέτρεψε τη χορήγηση άδειας διαμονής σε όσους έχουν σε ελληνικές τράπεζες προθεσμιακές καταθέσεις 400.000 ευρώ και άνω.
