Η πρώτη μήνυση που βάζει στο κάδρο των ερευνών ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων για τη φονική φωτιά σε Μάτι και Νέο Βουτζά κατατέθηκε στην Εισαγγελία. Η μήνυση στρέφεται κατά παντός υπευθύνου αλλά και εις βάρος του υπουργού Εσωτερικών Πάνου Σκουρλέτη και του πρώην αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη Νίκου Τόσκα καθώς και  κατά της περιφερειάρχου Αττικής Ρένας Δούρου, του δημάρχου Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη και του πρώην γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Ιωάννη Καπάκη. Κατατέθηκε χθες από τη Βαρβάρα Φύτρου, που έχασε στις φλόγες τον σύζυγό της Γρηγόρη και τα δύο παιδιά της (τη 13χρονη Εβίτα και τον 11χρονο Ανδρέα). Σύμφωνα με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Βασίλη Καπερνάρο οι ευθύνες είναι εγκληματικές και τα στοιχεία αδιάσειστα που δείχνουν ότι έχει τελεστεί το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση ή με ενδεχόμενο δόλο. Οπως λέει, η συγκεκριμένη μήνυση μπορεί να ανοίξει δικονομικά τον δρόμο για διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών πολιτικών προσώπων από τη Βουλή. Και αυτό γιατί εκ του νόμου η μήνυση εφόσον στρέφεται κατά πολιτικών θα διαβιβαστεί αμελλητί στη Βουλή τα μέλη της οποίας έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την αναζήτηση τυχόν ευθυνών μελών της κυβέρνησης.

«Οσο εξελίσσεται η έρευνα των εισαγγελέων, τόσο ξεκαθαρίζει το σκηνικό των ευθυνών και αποκρυσταλλώνεται ο ρόλος συγκεκριμένων προσώπων, τα οποία σύντομα θα κληθούν να λογοδοτήσουν για όσα έπραξαν, αλλά κυρίως όσα παρέλειψαν να πράξουν, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δεκάδες συνάνθρωποί μας».

Αυτό λένε στα «ΝΕΑ» πηγές από τον χώρο της Δικαιοσύνης, θέλοντας να δώσουν αφενός το στίγμα της πολυεπίπεδης έρευνας, αφετέρου να στείλουν το μήνυμα πως η βούληση των εισαγγελέων είναι η απόδοση ποινικών ευθυνών προς κάθε κατεύθυνση.

Για τον λόγο αυτόν από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η προκαταρκτική εξέταση, τόσο ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηλίας Ζαγοραίος, ο οποίος έχει την εποπτεία της έρευνας, όσο και η συνάδελφός του εισαγγελέας Πρωτοδικών Βαρβάρα Γνεσούλη δεν σταμάτησαν να λαμβάνουν κρίσιμες καταθέσεις και να συλλέγουν αποδείξεις. Την επομένη κιόλας της αργίας του Δεκαπενταύγουστου η Εισαγγελία έθεσε και πάλι στο φουλ τις μηχανές, καλώντας προς εξέταση νέους μάρτυρες από τον κύκλο των αρμοδίων, που όπως όλα δείχνουν θα φτάσουν τελικά τους 35. Ενδεικτικό της πορείας της υπόθεσης είναι ότι η αρχική παραγγελία της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου αφορούσε κυρίως τα αίτια των πυρκαγιών, εντούτοις η εξέλιξη των ερευνών κατέδειξε την ανάγκη διερεύνησης πρωτίστως του τρόπου αντίδρασης του κρατικού μηχανισμού και τις τυχόν αμέλειες ή πλημμέλειες που οδήγησαν στην απώλεια ανθρώπινων ζωών και περιουσιών, αλλά και ζητήματα όπως η αυθαίρετη δόμηση.

Δηλαδή, το βασικό κομμάτι της έρευνας φαίνεται να κινείται σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση από όσα είχαν ειπωθεί στη συνέντευξη Τύπου που είχαν δώσει, μετά τη φονική φωτιά, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος και οι πρώην αρχηγοί της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας. Η επέκταση των ερευνών κατέστη επιβεβλημένη από τις πρώτες μέρες της προκαταρκτικής εξέτασης, λόγω των όσων κατέθεσαν αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες που συμμετείχαν στη διαχείριση της κρίσης. Προς την ίδια κατεύθυνση ωθούν την εισαγγελική έρευνα και οι μηνύσεις των συγγενών των θυμάτων όπως εκτιμάται θα συνεχίσουν να κατατίθενται τις επόμενες μέρες.

Οι μηνύσεις αυτές, όπως και οι ανάλογες αναφορές τρίτων, που κοινό στόχο έχουν την τιμωρία των ενόχων, φωτίζουν τις έρευνες από μία άλλη οπτική γωνία.

Πρόκειται για τις τραγικές ιστορίες ανθρώπων που χάθηκαν ή έχασαν τους οικείους τους και τις περιουσίες τους μέσα στην κόλαση της φωτιάς. Οι ιστορίες αυτές κρίνονται, όπως εκτιμούν αρμόδιες πηγές, ως εξόχως διαφωτιστικές αφού δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την πραγματική κατάσταση που επικρατούσε, την ταχύτητα εξάπλωσής της φωτιάς, τον τρόπο που οι κάτοικοι κινήθηκαν και την παρουσία – απουσία των υπευθύνων την κρίσιμη ώρα της φωτιάς.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αναμένονται τόσο τα αποτελέσματα της αυτοψίας από την Πυροσβεστική, όσο και το πόρισμα του ανεξάρτητου  πραγματογνώμονα-πυραγού, που όρισε από τις πρώτες ώρες της έρευνας η εισαγγελική λειτουργός. Ο συνδυασμός των εκθέσεων αυτών με τις μαρτυρικές καταθέσεις αναμένεται να αποτελέσει τη στέρεη βάση για την απόδοση ή μη προσωποποιημένων πια ποινικών ευθυνών.

Σοβαρά ποινικά αδικήματα

Επαρκώς θεμελιωμένη η προσωποποίηση των ευθυνών

Οι εισαγγελείς διερευνούν την πιθανότητα να έχουν διαπραχθεί σοβαρά ποινικά αδικήματα, που τυποποιούνται στο δίκαιό μας ως ανθρωποκτονία εξ αμελείας, εμπρησμός από πρόθεση ή από αμέλεια, έκθεση σε κίνδυνο, βαριές σωματικές βλάβες, παράβαση καθήκοντος κ.λπ. Οπως εκτιμούν δικαστικές πηγές με βάση το προηγούμενο αντίστοιχων καταστροφών, όπως οι πυρκαγιές στην Ηλεία το καλοκαίρι του 2007 και ο σεισμός της Πάρνηθας το 1999, κατηγορίες για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο είναι εξαιρετικά δυσχερές να θεμελιωθούν επαρκώς. Στο παρελθόν τέτοιου είδους διώξεις είχαν, μάλλον πρόσκαιρα, επικοινωνιακά αποτελέσματα και εν τέλει δεν οδήγησαν σε ουσιαστικές καταδίκες.

Το στοίχημα της Δικαιοσύνης, αλλά και των λειτουργών που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν εμπλακεί στις έρευνες, είναι η ουσιαστική και σε βάθος διερεύνηση της υπόθεσης, προκειμένου η αναμενόμενη προσωποποίηση των ευθυνών να είναι επαρκώς θεμελιωμένη.

Ο στόχος αυτός δεν υπονομεύεται από την ανάγκη για ταχεία διεκπεραίωση, όπως ίσως πολλοί φοβούνται, αλλά αντίθετα ενδυναμώνεται. Μία έρευνα που θα τραβάει σε βάθος χρόνου και θα χάνεται σε δικονομικούς λαβύρινθους, όσο καλές προθέσεις κι αν έχει, θα μοιάζει πιο πολύ με συγκάλυψη και ειρωνεία εις βάρος των νεκρών.