«Οι δημοσιογράφοι δεν είναι ο εχθρός»: εκατοντάδες αμερικανικές εφημερίδες πέρασαν χθες στην αντεπίθεση εναντίον του Λευκού Οίκου και της προσπάθειας του προέδρου Τραμπ να υπονομεύσει την ανεξαρτησία του δημοσιογραφικού λειτουργήματος, δημοσιεύοντας κύρια άρθρα για τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου. Με πρωτοβουλία της «Boston Globe» και υπό το σύνθημα #EnemyOfNone (Εχθρός κανενός), περίπου 350 δημοσιογραφικοί οργανισμοί απάντησαν στις όλο και περισσότερες φραστικές επιθέσεις εναντίον των ΜΜΕ του αμερικανού προέδρου, ο οποίος – όταν δεν του αρέσει η κριτική που του ασκείται – κάνει λόγο για fake news (ψευδείς ειδήσεις) και στοχοποιεί δημοσιογράφους.

Για τους υπέρμαχους της ελευθερίας του Τύπου, οι δηλώσεις του Τραμπ – που είναι επαναλαμβανόμενες και αποκαλύπτουν την ύπαρξη μιας καλά οργανωμένης εκστρατείας – συνιστούν απειλή για τον ρόλο του Τύπου απέναντι στην εξουσία και είναι αντίθετες με την πρώτη τροπολογία του Συντάγματος που εγγυάται την ελευθερία της έκφρασης και προστατεύει τους δημοσιογράφους.

«Δεν πιστεύω πως ο Τύπος πρέπει να μείνει χωρίς να κάνει τίποτα την ώρα που δέχεται συνεχείς επιθέσεις» σχολιάζει ο Κεν Πόλσον, πρώην αρχισυντάκτης της εφημερίδας «USA Today». «Τα ΜΜΕ πρέπει να υπερασπιστούν τον εαυτό τους όταν ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον κόσμο προσπαθεί να εξασθενίσει την πρώτη τροπολογία του Συντάγματός μας».

Δημοσκοπήσεις. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η πολιτική του Τραμπ για την υπονόμευση του Τύπου έχει αποτέλεσμα, τουλάχιστον στους ψηφοφόρους του. Σε γκάλοπ της εταιρείας Ipsos, το 43% των Ρεπουμπλικανών δήλωσε ότι ο πρόεδρος της χώρας θα πρέπει να έχει την εξουσία να κλείνει μέσα μαζικής ενημέρωσης που «τηρούν κακή στάση». «Εμείς πιστεύουμε ότι αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένας βρώμικος πόλεμος απέναντι στα ανεξάρτητα ΜΜΕ αυτής της χώρας» δηλώνουν οι υπεύθυνοι της εφημερίδας «Boston Globe», που κάλεσαν εφημερίδες από όλη τη χώρα να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην εκστρατεία σπίλωσης του Λευκού Οίκου.

«Πραγματικά ελπίζουμε ότι αυτή η πρωτοβουλία θα βρει απήχηση» λέει η υποδιευθύντρια της εφημερίδας της Μασαχουσέτης, Μάρτζορι Πρίτσαρντ. «Ελπίζουμε ότι οι αναγνώστες θα κατανοήσουν πως η επίθεση στην πρώτη τροπολογία του Συντάγματος που προβλέπει την ελευθερία του Τύπου είναι απαράδεκτη. Και θα αντιδράσουν».

«GUARDIAN»

«Να λες την αλήθεια απέναντι στην εξουσία»

Η βρετανική εφημερίδα «Guardian» στέκεται στο πλευρό των αμερικανικών ΜΜΕ. Η ελευθερία του Τύπου δεν εφευρέθηκε στις ΗΠΑ, όμως είναι λίγα τα κράτη στα οποία η σημασία του ανεξάρτητου Τύπου έχει αφομοιωθεί τόσο πολύ στην Ιστορία τους. Η μεγάλη αμερικανική παράδοση του κοινωνικού σεβασμού στη δημοσιοποίηση της αλήθειας σήμερα απειλείται. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος που επιτίθεται στον Τύπο, όμως είναι ο πρώτος που φαίνεται να έχει μια υπολογισμένη και οργανωμένη πολιτική υπονόμευσης του λειτουργήματος των δημοσιογράφων, που παράλληλα τους βάζει σε σοβαρό κίνδυνο. Δεν είναι δουλειά του Τύπου να σώσουν τις ΗΠΑ από τον Τραμπ. Η δουλειά του Τύπου είναι να αποκαλύπτουν, να δημοσιοποιούν, να αναλύουν και να ελέγχουν την εξουσία όσο καλύτερα μπορούν, χωρίς φόβο. Ο Τύπος δεν είναι τέλειος, έχει ελαττώματα. Ακόμα χειρότερα, στην Αμερική του Τραμπ, κάποια ΜΜΕ δείχνουν μόνιμη απέχθεια προς την αλήθεια: ο πρόεδρος τα υποστηρίζει. Ομως ο ανεξάρτητος Τύπος πρέπει να βάλλει εναντίον του εκφοβισμού. Και πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να διατηρηθεί ο σεβασμός προς τα γεγονότα και τη δίκαιη κρίση.

Δηλαδή, πρέπει να κάνει τη δουλειά του. Βρισκόμαστε στο πλευρό των αμερικανών δημοσιογράφων στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την ανεξαρτησία, την αντικειμενικότητα τα οποία αυτός ο πρόεδρος και τόσοι άλλοι σε πιο επικίνδυνες περιοχές του κόσμου προσπαθούν να αφανίσουν.

«CHICAGO SUN TIMES»

«Εχθροί της αλαζονείας»

O πρόεδρος Τραμπ λέει ότι οι δημοσιογράφοι είναι «εχθροί του λαού». Ψέμα. Αντίθετα, μπήκαμε σε αυτή τη δουλειά για να κάνουμε τη ζωή «του λαού», δηλαδή και ημών, καλύτερη. Αρα σε τι είμαστε εχθροί; Είμαστε εχθροί της ανεξέλεγκτης εξουσίας και των χαριστικών προνομίων. Είμαστε εχθροί της αλαζονείας. Είμαστε εχθροί της άποψης ότι ο μόνος τρόπος για να ανέλθεις είναι να πατήσεις πάνω σε άλλους. Είμαστε εχθροί της πλήρους απραξίας όταν δολοφονούνται από ενόπλους παιδιά στα σχολεία. Είμαστε εχθροί των γεμάτων βία δρόμων. Είμαστε εχθροί της ανεργίας, της κακής εκπαίδευσης, του ρατσισμού και της απάθειας. Είμαστε φίλοι του δίκαιου θυμού και των πραγματικών δακρύων. Είμαστε φίλοι των ουσιαστικών λύσεων όπως πιο αυστηροί νόμοι για τα όπλα και καλύτερα σχολεία. Είμαστε φίλοι του δασκάλου που δεν τα παρατάει, των μικροεπιχειρηματιών που προσλαμβάνουν αποφυλακισμένους, του αρχιτέκτονα που σχεδιάζει όμορφα κτίρια, του αστυνομικού που κάνει το καθήκον του. Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πούμε την ιστορία της πόλης μας, το σύνολο των ιστοριών κάθε κατοίκου του Σικάγο, δίκαια και ειλικρινά.

«Εχθροί του λαού»; Πραγματικά πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί γνωρίζουν πως ο Τραμπ λέει βλακείες. Πιστεύουμε ότι κατανοείται πως μια ελεύθερη κοινωνία είναι αδύνατον να υπάρξει χωρίς ανεξάρτητο Τύπο. Για το καλό όλων μας, θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας.

«Boston Globe»

«Ζητήσαμε από όλους να σχολιάζουν αυτή την απειλή με δικά τους λόγια»

Κεντρικός πυλώνας της πολιτικής του προέδρου Τραμπ είναι η διαρκής επίθεση στην ελευθερία του Τύπου. Δεν θεωρεί τους δημοσιογράφους συμπατριώτες Αμερικανούς, αλλά «εχθρούς του λαού». Αυτή η ανελέητη επίθεση στον Τύπο έχει σοβαρές επιπτώσεις. Ζητήσαμε από εφημερίδες από όλη τη χώρα – προοδευτικές, συντηρητικές, μεγάλες και μικρές – να σχολιάζουν αυτή τη μεγάλη απειλή με τα δικά τους λόγια.

Κάθε διεφθαρμένη κυβέρνηση θεωρείται προτεραιότητα να αντικαταστήσει τον ανεξάρτητο Τύπο με τον κρατικά ελεγχόμενο. Σήμερα στις ΗΠΑ έχουμε έναν πρόεδρο, ο οποίος επαναλαμβάνει ότι οι δημοσιογράφοι που δεν υποστηρίζουν τις πολιτικές του είναι «εχθροί του λαού». Πρόκειται για ένα από τα πολλά ψέματα που έχει πει ως πρόεδρος, όπως οι τσαρλατάνοι του παλιού καιρού έριχναν «μαγική σκόνη» στο κοινό τους. Για περισσότερους από δύο αιώνες, η ιδρυτική αρχή των ΗΠΑ για την ελευθερία του Τύπου προστάτευσε τους δημοσιογράφους στη χώρα μας και αποτέλεσε μοντέλο για τις άλλες ελεύθερες χώρες. Σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρή απειλή. Και στέλνει ένα ανησυχητικό μήνυμα σε αυταρχικούς ηγέτες από την Αγκυρα έως τη Μόσχα το Πεκίνο και τη Βαγδάτη ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εσωτερικός εχθρός. Είναι χαρακτηριστικό του παραληρήματος ανεντιμότητας του Τραμπ ότι αμφισβητεί την αντικειμενική πραγματικότητα και προτρέπει τους υποστηρικτές του να κάνουν το ίδιο. Τις πρώτες 558 ημέρες της προεδρίας του, ο πρόεδρος Τραμπ διατύπωσε 4.229 ψευδείς ισχυρισμούς, σύμφωνα με τα στοιχεία της «Washington Post». Το να χαρακτηρίζει τους δημοσιογράφους «εχθρούς του λαού» είναι τόσο αντιαμερικανικό όσο και επικίνδυνο για την κοινωνική συμφωνία την οποία διαμορφώσαμε τους τελευταίους δύο αιώνες.

«NEW YORK TIMES»

«Αγοράστε εφημερίδες και ασκήστε κριτική»

To 1787, όταν εγκρίθηκε το Σύνταγμα των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον έγραψε σε φίλο του: «Εάν αποφάσιζα εγώ για το αν θα έχουμε μια κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, δεν θα δίσταζα στιγμή να επιλέξω το δεύτερο». Αυτό πίστευε πριν γίνει πρόεδρος. Ομως 20 χρόνια αργότερα και υπό τον συνεχή έλεγχο του Τύπου άλλαξε γνώμη. Η δυσφορία του ήταν, και παραμένει, κατανοητή. Η μεταφορά των ειδήσεων σε μια ανοιχτή κοινωνία αποτελεί εγχείρημα έμπλεο συγκρούσεων. Οπως γνώριζαν οι πατέρες της αμερικανικής ανεξαρτησίας από την πείρα τους, το καλά πληροφορημένο κοινό έχει τα εφόδια να αντιταχθεί στη διαφθορά και, μακροπρόθεσμα, να προωθήσει την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. «Ο δημόσιος διάλογος αποτελεί πολιτικό καθήκον» αποφάσισε το Ανώτατο Δικαστήριο το 1964. Αυτός ο διάλογος πρέπει να είναι «ανεμπόδιστος, δυναμικός και ανοιχτός και μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και επιθετικές, καυστικές εκφράσεις καθώς και σφοδρές επιθέσεις στην κυβέρνηση και τους κρατικούς αξιωματούχους». Το 2018 μερικές από τις πιο έντονες επιθέσεις έγιναν στα ΜΜΕ από κρατικούς αξιωματούχους. Η κριτική είναι σωστή, είμαστε άνθρωποι, κάνουμε λάθη και έχουμε χρέος να τα διορθώνουμε. Ομως το να επιμένει κάποιος ότι οι αλήθειες που δεν του αρέσουν αποτελούν «fake news» είναι επικίνδυνο για τη δημοκρατία. Και το να αποκαλεί τους δημοσιογράφους «εχθρούς του λαού» είναι επικίνδυνο. Αγοράστε εφημερίδες. Πείτε έναν καλό λόγο όταν τα πάνε καλά και ασκήστε κριτική όταν πιστεύετε ότι μπορούν καλύτερα. Είμαστε ο ένας για τον άλλον».