Ούτε έξι μήνες δεν έχουν περάσει από εκείνη την ιστορική ομιλία του προέδρου της Γαλλίας στην Πνύκα. Από τις ηχηρές διακηρύξεις για την αναγέννηση της Ευρώπης, που πρέπει να ξεκινήσει από την Ελλάδα. Από τις ενθουσιώδεις προαναγγελίες των δημοκρατικών συνελεύσεων, όπου οι λαοί θα συζητήσουν για το ποια Ευρώπη θέλουν. Από την ολόθερμη έκκληση για την πραγματική εθνική κυριαρχία, που πρέπει να δημιουργηθεί μέσα στην Ευρώπη. Κι από τους συγκινητικούς στίχους του Σεφέρη για το θαύμα, που όποιος το γυρεύει «πρέπει να σπείρει το αίμα του στις οκτώ γενιές των ανέμων».

Δύσκολα μπορεί να διακρίνει κανείς κάποια πρόοδο στο διάστημα που ακολούθησε –για να μη μιλήσουμε για εμφανή οπισθοχώρηση. Η βαθιά κρίση που διέρχεται η Γερμανία και η αποδυνάμωση της Ανγκελα Μέρκελ έχουν αναγκάσει τον Εμανουέλ Μακρόν να ανακρούσει πρύμναν. Οι δημοκρατικές συνελεύσεις καλύτερα να περιμένουν, μπορεί να βγάλουν άλλωστε ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Ο βασικός στόχος που προβάλλεται τώρα από το Παρίσι μέχρι τις ευρωεκλογές του 2019 είναι να αποφασιστεί η φορολόγηση των γιγάντων του Internet που απειλούν τα κράτη. Δεν πρόκειται ασφαλώς για κάτι αμελητέο. Aλλά δεν το λες και ευρωπαϊκή αναγέννηση.

Οσο για τη χώρα που πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια επινόησε τη δημοκρατία, έχει επιστρέψει πάλι στην εσωστρέφεια, στoν εθνικό διχασμό και στην ένταση με τον ισχυρό της γείτονα –αν υποθέσουμε βέβαια ότι είχε βγει κάποτε από αυτόν τον φαύλο κύκλο κι έβλεπε το μέλλον κάπως πιο ελπιδοφόρα.

Οι λαϊκισμοί όμως παραμονεύουν. Τόσο στην Ελλάδα, όπου από την απαξίωση του πολιτικού συστήματος ξέρουμε καλά ποιες δυνάμεις ωφελούνται, όσο και στην Ευρώπη, όπου οι εθνικιστές της Δύσης –η Εναλλακτική για τη Γερμανία, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το Εθνικό Μέτωπο –και της Ανατολής περιμένουν πάντα στη γωνία. Ολα τα μάτια είναι στραμμένα στο Βερολίνο. Κι εδώ, μόνο ο «Εκόνομιστ» βλέπει με μια απροσδόκητη αισιοδοξία το τέλος της «überparteilich», της εμμονής δηλαδή της γερμανίδας καγκελαρίου να αποφεύγει να εμπλέκεται σε ουσιαστικές συζητήσεις και να επιδιώκει να παίρνει τις αποφάσεις της την τελευταία στιγμή, εμφανίζοντάς τες ως αναγκαστικές. Ο θάνατος του Μεγάλου Συνασπισμού και η συγκρότηση μιας κυβέρνησης μειοψηφίας θα κάνουν καλό στη γερμανική δημοκρατία, υποστηρίζει το περιοδικό, καθώς θα αφυπνίσουν το Κοινοβούλιο και θα επαναφέρουν στην πρώτη γραμμή τη Sachpolitik (πολιτική της ουσίας) έναντι της Machtpolitik (πολιτική της ισχύος).

Αλλά ο Μακρόν βιάζεται. Αν δεν μπορέσει να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη, θα κατηγορηθεί ότι άσκοπα οδήγησε τους συμπατριώτες του σε θυσίες. Αριστος γνώστης των ελληνικών γραμμάτων, γνωρίζει καλά ότι μετά τους Λευκούς Αγγέλους ακολούθησε η Κίχλη: «Χώρες του ήλιου και δεν μπορείτε να αντικρίσετε τον ήλιο. Χώρες του ανθρώπου και δεν μπορείτε να αντικρίσετε τον άνθρωπο…».