Η επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν την ερχόμενη εβδομάδα στην Αθήνα προσφέρει μια καλή ευκαιρία να συζητηθούν (και) οι απόψεις που προβάλλει ο γάλλος πρόεδρος για την ανάπτυξη και μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Και για την ελληνική πλευρά να διατυπώσει τη δική της συνολική άποψη (εάν έχει) για το μέλλον τής Ευρώπης και ιδιαίτερα της ευρωζώνης, όχι με ευχολογικές γενικότητες, αλλά με κάποιες συγκεκριμένες θέσεις. Ο Μακρόν έχει θέσει ως γνωστόν το «θέμα Ευρώπη» στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής του στρατηγικής παράλληλα με αυτό του εκσυγχρονισμού της σκληρωτικής οικονομίας της χώρας του, πεδίο στο οποίο άρχισε ήδη να συναντά τις πρώτες δυσκολίες –και να διαπράττει τα πρώτα λάθη -, κάτι που οδηγεί σε ραγδαία συρρίκνωση της δημοτικότητάς του (36%, στα χαμηλότερα επίπεδα για πρόεδρο περίπου 100 ημερών). Για την Ευρώπη, ο Μακρόν έχει δέσμη συγκεκριμένων ιδεών που θα αρχίσουν να υλοποιούνται συστηματικά μετά τις γερμανικές εκλογές και τον σχηματισμό της νέας γερμανικής κυβέρνησης, από τον Οκτώβριο και μετά. Την περίοδο αυτή μια γαλλογερμανική ομάδα εργασίας επιχειρεί να επεξεργαστεί τις συγκλίσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές (Γαλλία – Γερμανία), ιδιαίτερα στο θέμα της ολοκλήρωσης της ευρωζώνης (Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης –ΟΝΕ). Και σημαντική πρόοδος καταγράφεται, αν και ορισμένες «ευαίσθητες αποκλίσεις» παραμένουν και πρέπει να γεφυρωθούν για να υπάρξει τελικό αποτέλεσμα. Μακρόν και Μέρκελ συμφωνούν πάντως για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.

Γενικά, η ευρωπαϊκή στρατηγική Μακρόν στηρίζεται στην έννοια της «Ευρώπης που προστατεύει» –τον ευρωπαίο πολίτη και την κοινωνία τόσο από οικονομικές απειλές και ανασφάλεια όσο και από πολιτικές, διεθνείς, περιβαλλοντικές κ.λπ. Στοχεύει με άλλα λόγια στις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα επιτρέψουν στην Ενωση να εμφανιστεί ως ένα σύστημα που «μεγιστοποιεί την ασφάλεια και ευημερία των πολιτών της» αλλά και που προσλαμβάνεται «ως τέτοιο» από τον μέσο ευρωπαίο πολίτη. Αυτό κατά την άποψη Μακρόν συνιστά την απολύτως αναγκαία προϋπόθεση για την καταπολέμηση του τοξικού λαϊκισμού και ευρωσκεπτικισμού, προϋπόθεση για την αποκατάσταση της νομιμοποίησης της Ενωσης δηλαδή. Στη λογική αυτή επιδιώκεται να υιοθετηθούν αυστηρότεροι κανόνες και έλεγχοι για την εξαγορά ευρωπαϊκών επιχειρήσεων κυρίως από την Κίνα αλλά και στις αμφιλεγόμενης κανονικότητας επενδύσεις και εμπορικές ροές. Μπορεί να ακούγεται κάπως ως ωμός προστατευτισμός αλλά φαίνεται να συναντά ευρύτερη υποστήριξη. Η Ευρώπη «δεν μπορεί να είναι μια αφελής εμπορική δύναμη» είναι το σχετικό motto.

Ωστόσο οι δύο κεντρικοί στόχοι της ευρωπαϊκής στρατηγικής Μακρόν παραμένουν (α) η εμβάθυνση – ολοκλήρωση της ευρωζώνης και (β) η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας. Και τα δύο θέματα ενδιαφέρουν άμεσα την Ελλάδα. Σχετικά με την άμυνα καταγράφονται ευρύτερες συγκλίσεις στον ευρωπαϊκό χώρο, αν και το θέμα του ύψους των στρατιωτικών δαπανών προκαλεί εσωτερικές πολιτικο-ιδεολογικές αντιπαραθέσεις κυρίως στη Γερμανία.

Σε όλα αυτά τα θέματα είναι αναγκαία μια ξεκάθαρη ελληνική τοποθέτηση χωρίς «ναι μεν αλλά». Η επίσκεψη Μακρόν καλό είναι να μην εξαντληθεί σε επικοινωνιακούς συμβολισμούς μόνο…