Ή τώρα ή ποτέ

Στο βιβλίο του «Η Αριστερά του 21ου αιώνα –Ερευνα για μια Επανίδρυση», που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες στη Γαλλία, ο 64χρονος ακτιβιστής Κριστόφ Αγκιτόν αναρωτιέται τι έχει πάθει η γαλλική Αριστερά και δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί. Δεν βλέπει ότι σε όλη την Ευρώπη, από το Die Linke μέχρι το Podemos και τον ΣΥΡΙΖΑ, έχουν εμφανιστεί νέες δυνάμεις για την υπεράσπιση πραγματικών αριστερών πολιτικών; Δεν διδάσκεται από τις μάχες και τις κινητοποιήσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, από τους πειραματισμούς και τις κοινωνικές καινοτομίες στις πόλεις και την ύπαιθρο, από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών εμπειριών;

Ανάλογη καθυστέρηση έχει σημειώσει και η ελληνική Κεντροαριστερά. Εχει βέβαια ελαφρυντικά: προσπαθεί, χρόνια τώρα, να μαζέψει τα κομμάτια της και να επουλώσει τις πληγές της. Στην πορεία έκανε ανοίγματα, άλλοτε προς τα αριστερά και άλλοτε προς τα δεξιά. Πάντα έτρωγε τα μούτρα της. Ηρθε η ώρα λοιπόν να αναζητήσει τη δική της, αυτόνομη, ταυτότητα. Και να προσφέρει επιτέλους στέγη σε όλους εκείνους που, χρόνια τώρα, ζητούν ενότητα, μαχητικότητα και υπέρβαση.

Οι στιγμές είναι μοναδικές. Χάρις στο κύρος του Νίκου Αλιβιζάτου και τον ρεαλισμό που δείχνουν μέχρι στιγμής οι πολιτικές δυνάμεις του χώρου, η εκλογή ηγέτη της «δημοκρατικής παράταξης» μπορεί να αποτελέσει μια ανοιχτή, μαζική και πλουραλιστική διαδικασία που θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα του πολιτικού παιχνιδιού. Δυσπιστία, φυσικά, υπάρχει. Οπως και κόπωση. Πολιτικά παιχνίδια πάντα παίζονται, εμπόδια δεν έχουν πάψει να ορθώνονται. Ολοι αναγνωρίζουν όμως ότι το διακύβευμα είναι κρίσιμο. Στην πραγματικότητα, είναι ή τώρα ή ποτέ.

Σ’ ένα άλλο βιβλίο, που επίσης θα κυκλοφορήσει προσεχώς στη Γαλλία αλλά σε μετάφραση, ο 68χρονος γερμανός κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Αλεξ Χόνετ παρατηρεί ότι οι ρόλοι των δύο μεγάλων αντιπάλων του 19ου αιώνα έχουν αντιστραφεί. Ο Μαξ Βέμπερ δεν θα πίστευε στα μάτια του: η θρησκεία ως ηθική δύναμη μοιάζει να έχει όλο το μέλλον μπροστά της, ενώ ο σοσιαλισμός δεν μπορεί ούτε να πλήθη να ξεσηκώσει ούτε να προσφέρει καινοτόμες εναλλακτικές λύσεις στον σύγχρονο καπιταλισμό. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, πάντως, δεν έχουν τελειώσει όλα. Ο σοσιαλισμός μπορεί να έχει ακόμη μια αναλαμπή, αρκεί να ανακτήσει με αποφασιστικότητα την κεντρική του ιδέα, αποκόπτοντάς την από μια διανοητική δομή που είναι ριζωμένη στα πρώτα χρόνια της Βιομηχανικής Επανάστασης και εντάσσοντάς την στο πλαίσιο μιας νέας κοινωνικής θεωρίας.

Ορισμένοι διαφωνούν με τη διαδικασία που επελέγη για την ανασυγκρότηση της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας (πρώτα εκλογή αρχηγού, ύστερα ιδρυτικό συνέδριο). Αλλοι δεν δέχονται καν τον όρο «σοσιαλδημοκρατία», προτιμώντας την υπερβατική ορολογία του Εμανουέλ Μακρόν. Σε μια στιγμή όμως που ο ΣΥΡΙΖΑ καταρρέει, και η Νέα Δημοκρατία μοιάζει να γνωρίζει μια οροφή στο ποσοστό της, τέτοιες αντιρρήσεις αποτελούν μάλλον πολυτέλεια. Θα τις λύσει άλλωστε η ζωή. Και ο νέος αρχηγός. Αρκεί να κινηθεί δημοκρατικά, εκσυγχρονιστικά, ευρωπαϊκά.