Στις μέρες μας η Δύση μπορεί να χαρακτηριστεί παρακμιακή. Αυτό δεν σημαίνει μόνο ότι είμαστε εθισμένοι στο «άρτος και θεάματα» που προσφέρει η Ευρώπη με τα κοινωνικά της προγράμματα ή η Αμερική με τον τελικό του ράγκμπι. Σημαίνει επίσης ότι είμαστε απρόθυμοι να χαράξουμε την εξωτερική μας πολιτική με βάση τις θέσεις μας για τις ατομικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή φοβόμαστε το πιθανό οικονομικό κόστος.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση του κινέζου αντιφρονούντος και τιμημένου με Νομπέλ Ειρήνης Λιου Σιαομπό, ο οποίος πέθανε πρόσφατα, ενώ είχε φυλακιστεί για έντεκα χρόνια για τους αγώνες του υπέρ της δημοκρατίας. Οι κινεζικές Αρχές είχαν απορρίψει το αίτημα του Λιου, λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατό του, να ακολουθήσει θεραπεία στο εξωτερικό για την αντιμετώπιση του επιθετικού καρκίνου από τον οποίο είχε προσβληθεί, και η σύζυγός του παρέμεινε σε καθεστώς κράτησης κατ’ οίκον.

Ο τρόπος που μεταχειρίζεται η Κίνα τους αντιφρονούντες είναι απάνθρωπος. Κι όμως οι δυτικοί ηγέτες δεν επέκριναν αυτήν τη μεταχείριση, παρά με προσεκτικά διατυπωμένες διπλωματικές δηλώσεις. Αναρωτιέμαι μόνο πόσοι δυτικοί ηγέτες έθεσαν τα τελευταία χρόνια το θέμα του Λιου στις συναντήσεις τους με τους κινέζους ομολόγους τους πίσω από τις κλειστές πόρτες. Ευκαιρίες ασφαλώς είχαν άφθονες. Αμφιβάλλω όμως ότι έκαναν κάτι επ’ αυτού. Κι αυτό μαρτυρά το γεγονός ότι όταν η Κίνα εξοργίστηκε με τη Νορβηγία για την απόφαση της νορβηγικής επιτροπής να βραβεύσει τον Λιου με το Νομπέλ Ειρήνης το 2010, η Δύση δεν εξέφρασε καν την αλληλεγγύη της προς τον νατοϊκό της σύμμαχο.

Γιατί η Δύση είναι τόσο απρόθυμη; Η απάντηση φαίνεται να βρίσκεται στο χρήμα. Η Ελλάδα που υπερηφάνως δηλώνει ότι είναι το λίκνο της δημοκρατίας έχει ηγέτες που κάποτε πάλεψαν εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας. Κι όμως η χρεοκοπημένη κυβέρνησή της μπλοκάρισε πρόσφατα απόφαση της ΕΕ με την οποία ασκούσε κριτική στην Κίνα για τις επιδόσεις της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο λόγος είναι οι σημαντικές κινεζικές επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά. Ο έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας –ένας υποτιθέμενος ριζοσπάστης πολιτικός που τίμησε τον Τσε Γκεβάρα βαφτίζοντας τον γιο του Ερνέστο –έγινε πιόνι της Κίνας.

Η ηθική χρεοκοπία της Δύσης είναι εμφανής και στο εσωτερικό της. Η ΕΕ εξακολουθεί να μην καταδικάζει τους τραμπουκισμούς του ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν που εξίσου υπερήφανα δηλώνει την πίστη του στην «ανελεύθερη δημοκρατία» (αν μπορεί να υπάρξει κάτι τέτοιο). Ανάλογη είναι η συμπεριφορά και της πολωνικής κυβέρνησης, η οποία επιχειρεί να ελέγξει τη δικαστική εξουσία.

Η παρακμή αυτή υπονομεύει τον ισχυρισμό της ΕΕ ότι είναι μια κοινότητα αξιών και όχι μόνο μια τελωνειακή ένωση. Οπως γνωρίζουμε πολύ καλά από τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, καθώς η παρακμή φέρνει περισσότερη παρακμή, ο κόσμος γίνεται ένα εξαιρετικά επικίνδυνο και ασταθές μέρος. Εχει έρθει η ώρα για την Ευρώπη, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τη λήξη της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, να βρει τον ηθικό της προσανατολισμό ξανά.

Ο Κρις Πάτεν, πρώην επίτροπος στην ΕΕ, είναι πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Τελευταία Νέα