Αναζήτηση
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών είναι μεταξύ των πρώτων ανησυχιών των συμπολιτών μας.
Το στοιχείο αυτό δεν μπορεί να εκπλήσσει. Επί μια και πλέον δεκαετία, με την επιδείνωση της κατάστασης λόγω του πολέμου στη Συρία και της αστάθειας στη Λιβύη, η ειδησεογραφία μας μεταδίδει μια καταστροφική εικόνα. Εικόνες από ναυάγια στη Μεσόγειο, νεκροί στην έρημο, άψυχα παιδικά κορμιά στις παραλίες. Επιστρέψαμε στα βάρβαρα έθιμα της αγοραπωλησίας γυναικών και παιδιών. Βλέπουμε πλήθη αιτούντων άσυλο να ασκούν πίεση στα ευρωπαϊκά σύνορα, μια έξοδο χωρίς τέλος ανθρώπων που αποβιβάζονται στις ακτές μας. Πατέρες που, έχοντας χάσει κάθε ελπίδα, τα παίζουν όλα για όλα, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των συζύγων τους και των παιδιών τους.
Η Ευρώπη συχνά γίνεται αντιληπτή ως αδύναμη, ακόμη και ξεκάθαρα αδιάφορη, μπροστά σε αυτή την τραγωδία και το αυξανόμενο σάστισμα και φόβο των πολιτών που αισθάνονται ότι υφίστανται εισβολή.
Οι λαϊκίστικες σειρήνες εκπέμπουν περιφρόνηση και φόβο, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατό να κλειστούμε μέσα σε τείχη και σύνορα, αφήνοντας τα προβλήματα έξω από την πόρτα μας.
Στην πραγματικότητα, η ίδια η δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου δείχνει ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμπολιτών μας είναι πεισμένη πως η ευρωπαϊκή ενότητα είναι η συνταγή για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Ομως δεν μπορούμε να τους απογοητεύουμε και δεν μπορούμε να αναβάλουμε πλέον τις απαντήσεις σε αυτό το δράμα ύστερα από δεκαετίες αδράνειας.
Χρειάζεται πολύ περισσότερο θάρρος. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στα χέρια των διακινητών ανθρώπων. Δεν μπορούμε να κάνουμε εκπτώσεις στην υποχρέωση υποδοχής, όμως εξίσου σταθεροί πρέπει να είμαστε και στην απόρριψη της παράνομης μετανάστευσης.
Το δικαίωμα ασύλου, όπως και η αλληλεγγύη και η διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα, είναι μέρος των αξιών μας. Αλλά είναι σαφές πως το σημερινό σύστημα κατανομής των βαρών έχει αποτύχει. Το 2015 και 2016 κατατέθηκαν εντός της ΕΕ κάπου 2,5 εκατομμύρια αιτήσεις ασύλου. Βάσει των σημερινών κανόνων, τις αιτήσεις αυτές πρέπει να τις διεκπεραιώσουν η Ιταλία και η Ελλάδα, χώρες πρώτης εισόδου. Είναι βαθύτατα άδικο να αφήνουμε σε ένα μικρό αριθμό κρατών αυτή την ευθύνη, επιπλέον των υποχρεώσεων διάσωσης χιλιάδων ανθρώπων και ελέγχου εκτεταμένων τμημάτων της Μεσογείου.
Εξίσου άδικο είναι να αποδώσουμε αδιακρίτως στην Ευρώπη την ευθύνη αυτής της σοβαρής αδικίας. Για το άσυλο, η Επιτροπή έχει προτείνει μια εκτενή αναθεώρηση την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να εγκρίνει πριν από το καλοκαίρι καθιστώντας την ισχυρότερη. Αφενός επιδιώκεται να αναδιανέμονται αυτόματα οι αιτούντες άσυλο από τις χώρες που λαμβάνουν πλεόνασμα αιτήσεων αφετέρου, να γίνουν ομοιόμορφα σε όλη την ΕΕ τα κριτήρια χορήγησης ασύλου. Θα σταματήσει έτσι η περιφορά των μεταναστών από τη μια χώρα στην άλλη σε αναζήτηση ευνοϊκότερων όρων υποδοχής. Για παράδειγμα, είναι απαράδεκτο να μην υπάρχει ένας κοινός κατάλογος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις χώρες που θεωρούνται «ασφαλείς» σε θέματα ασύλου.
Εν αναμονή αυτής της μεταρρύθμισης, αποφασίστηκε ένα προσωρινό σύστημα με σκοπό τη μετεγκατάσταση 160.000 αιτούντων άσυλο από την Ιταλία και την Ελλάδα προς όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Μπροστά στην άρνηση ορισμένων κρατών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα που εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία τον περασμένο Μάιο ζήτησε από την Επιτροπή να ενεργήσει. Ετσι, πριν από λίγες ημέρες, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ξεκίνησε διαδικασίες επί παραβάσει κατά των μη συμμορφούμενων κρατών.
Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Μέσα στα επόμενα χρόνια κινδυνεύουμε να έχουμε εποχικές μεταναστευτικές ροές, ιδίως από την υποσαχάρια Αφρική. Τα αίτια είναι πολλά: απερήμωση λόγω κλιματικής αλλαγής, λιμοί, δημογραφική αύξηση, φτώχεια, τρομοκρατία, αστάθεια.
Μια σοβαρή απάντηση απαιτεί μια ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική που να αντιμετωπίζει τα προβλήματα στη ρίζα τους και όχι να αρκούμαστε στη διαχείριση των έκτακτων περιστατικών.
Οφείλουμε να ενεργήσουμε σε διάφορα μέτωπα: Αφενός να ενισχύσουμε τον έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα, με περισσότερα μέσα και πόρους για την Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή και Συνοριοφυλακή. Εκτός από περισσότερα πλοία και ελικόπτερα χρειάζονται περισσότερες επενδύσεις σε τεχνολογίες ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν σχέση με τα δορυφορικά συστήματα Galileo και Copernicus. Κρίσιμη είναι επίσης η καταγραφή και ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Αφετέρου, οφείλουμε να οικοδομήσουμε μια νέα εταιρική σχέση με την Αφρική, που να καλύπτει όχι μόνο τα προβλήματα αλλά και τις μεγάλες αναπτυξιακές ευκαιρίες αυτής της ηπείρου. Δεν μπορούμε να αφήσουμε την Αφρική στην Κίνα.
Στις συνόδους ολομέλειας Μαΐου και Ιουνίου στο Στρασβούργο καλέσαμε τον πρόεδρο της Επιτροπής της Αφρικανικής Ενωσης Μουσά Φακί, τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και τον πρόεδρο της Ακτής Ελεφαντοστού Αλασάνε Κουατάρα για να συζητήσουμε σχετικά με αυτήν την εταιρική σχέση.
Οφείλουμε να ξεκινήσουμε από μια σταθερή οικονομική διπλωματία, με περισσότερες επενδύσεις στις υποδομές, μεταφορές τεχνολογίας, αποδοτική χρήση των πόρων, βιομηχανική τεχνογνωσία. Να κάνουμε δουλειά στην κατάρτιση και τη νόμιμη κινητικότητα, με ποσοστώσεις για τους αφρικανούς φοιτητές, ερευνητές και εργαζομένους.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να προσδιορίσουμε πιο αποτελεσματικές συμφωνίες επαναπατρισμού. Και να φτιάξουμε σε συνεργασία με τους οργανισμούς του ΟΗΕ κέντρα υποδοχής πριν από την έρημο. Προσφέροντας ασφάλεια, ιατρική φροντίδα, επισιτιστική υποστήριξη και εφαρμογή των κανόνων που διέπουν το δικαίωμα ασύλου ή επαναπατρισμού. Αυτή είναι η λύση για να αποφύγουμε τις χιλιάδες νεκρών ή εμπορίας ανθρώπων.
Γι’ αυτό πρέπει η Ευρώπη να αποκτήσει τον κατάλληλο προϋπολογισμό τόσο για τον έλεγχο των συνόρων της όσο και για το Ταμείο Ανάπτυξης της Αφρικής. Εν ολίγοις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα δώσει την έγκριση για ένα ταμείο που θα μπορεί να κινητοποιήσει πάνω από 40 δισ. ευρώ σε επενδύσεις.
Στις 25 Μαρτίου στη Διάσκεψη Κορυφής της ΕΕ οι επικεφαλής των τριών θεσμικών οργάνων και οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 27 υπέγραψαν στη Ρώμη μια πανηγυρική Διακήρυξη για την επανεκκίνηση της πολιτικής Ευρώπης. Μεταξύ των προτεραιοτήτων που πρέπει να προωθηθούν χωρίς καθυστέρηση είναι το Μεταναστευτικό.
Αύριο Πέμπτη, 22 Ιουνίου 2017, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα έχει στην ημερήσια διάταξή του το Μεταναστευτικό και το άσυλο. Καθισμένοι γύρω από το ίδιο τραπέζι θα είναι οι ίδιοι που προσυπέγραψαν την πανηγυρική Διακήρυξη της Ρώμης.
Σήμερα, με δική μου πρωτοβουλία, μετά την Παγκόσμια Ημέρα για τους Πρόσφυγες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προωθεί μια προσπάθεια υψηλού επιπέδου στη Διάσκεψη Κορυφής των Οργάνων της ΕΕ και των άλλων συντελεστών της μεταναστευτικής πολιτικής. Αύριο κατά την ομιλία μου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα μεταφέρω ένα ισχυρό και σαφές μήνυμα: είναι ώρα να αποφασίσουμε, να δώσουμε απαντήσεις στους συμπολίτες μας που μας ζητούν μια Ενωση ικανή να τους προστατεύσει και να διατρανώσει τις δικές της αξίες.
Ο Αντόνιο Ταγιάνι είναι ο προέδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το παρόν άρθρο του δημοσιεύεται σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές εφημερίδες και στην Ελλάδα κατ’ αποκλειστικότητα από «ΤΑ ΝΕΑ»
