Δύο διάσημες φράσεις ισάριθμων εξίσου διασήμων γυναικών σημαδεύουν το τελευταίο βιβλίο του γερμανού φιλοσόφου Πέτερ Σλότερνταϊκ. Η μία αφορά ήττες και η άλλη νίκες. Η πρώτη, που δίνει και τον τίτλο στο βιβλίο, ανήκει στη Μαρκησία ντε Πομπαντούρ. «Υστερα από εμάς, το χάος» είπε το 1757 στον βασιλιά και εραστή της, όταν πληροφορήθηκε την ήττα των γαλλοαυστριακών στρατευμάτων από τον πρωσικό στρατό στη μάχη του Ρόσμπαχ. Η δεύτερη ανήκει στη μητέρα του Ναπολέοντα, τη Λετίτσια Βοναπάρτη, ευρύτερα γνωστή ως «Κυρία Μητέρα». «Αρκεί να κρατήσει» προσευχόταν κάθε φορά που ο γιος της κατήγε μια νίκη στο πεδίο των μαχών.

Αυτά τα δύο μοντέλα οδηγούν τη σκοτεινή εποχή μας, λέει ο Σλότερνταϊκ σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Le Point». Το ευφυολόγημα της ερωμένης του Λουδοβίκου ΙΕ’, ιδιαίτερα, επανέρχεται κάθε φορά που η πραγματικότητα δεν υπακούει στα σενάρια προόδου που γράφει η καλή μας θέληση –ή η αφέλειά μας. Διότι χρειάζεται πράγματι μια γερή δόση αφέλειας για να πιστέψουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Οταν αυτή η αφέλεια δεν επαληθεύεται από την πορεία των πραγμάτων παίρνει τη θέση της ένα στοιχείο κυνισμού. Και βλέπουμε τότε λαούς ολόκληρους να βυθίζονται στη μελαγχολία και τον πεσιμισμό.

Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται σήμερα στην Ευρώπη. Οι ηγέτες της, ως άλλες μαρκησίες, προειδοποιούν ότι αν πέσουν αυτοί, και μαζί τους η ενωμένη Ευρώπη, θα έλθει ο κατακλυσμός. Δεν κάνουν τίποτα όμως για να πείσουν τους πολίτες ότι η παρουσία τους είναι πράγματι πολύτιμη. Η μία Σύνοδος Κορυφής μετά την άλλη στέφεται από αποτυχία. Τα ανακοινωθέντα τους μοιάζουν με εκθέσεις ιδεών. Και οι αποφάσεις παραπέμπονται συνεχώς στις ελληνικές καλένδες. Η προσφυγική κρίση μαίνεται και οι ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν αυτή την εβδομάδα στις Βρυξέλλες να ξανασυζητήσουν το θέμα τον Δεκέμβριο. Οι ρωσικοί βομβαρδισμοί σκοτώνουν ό,τι κινείται στο Χαλέπι, αλλά ο Ματέο Ρέντσι έθεσε βέτο σε οποιαδήποτε συζήτηση περί κυρώσεων. «Αν γίνουν κι άλλες σφαγές, κι άλλοι βομβαρδισμοί, θα επιβάλουμε πρώτα κυρώσεις στη συριακή ηγεσία» βρυχήθηκε ο Φρανσουά Ολάντ. «Κι αν οι βομβαρδισμοί συνεχιστούν θα στραφούμε κατά της Ρωσίας».

Το πιο αστείο απ’ όλα είναι ότι την ίδια προσέγγιση ακολουθούν οι ευρωπαίοι ηγέτες και απέναντι στην Ελλάδα. «Αρκεί να κρατήσει» ο Τσίπρας και να κάνει έστω και γκρινιάζοντας ό,τι του λένε οι δανειστές, γιατί αν πέσει θα έρθει το χάος των καθημερινών καταλήψεων και διαδηλώσεων κατά της λιτότητας, του ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, της σφαγής των συνταξιούχων, του Σόιμπλε, της τρόικας και των γερμανοτσολιάδων. Αλλά κι ο Πρωθυπουργός μας δεν βοηθάει, οι επιθέσεις του εναντίον της «ντόπιας ολιγαρχίας», δηλαδή όσων διαφωνούν μαζί του, φέρνουν πλέον τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκονται. Και ο θρυλούμενος ανασχηματισμός δύσκολα θα φέρει τα πάνω κάτω.

«Ολος ο κόσμος είναι ένα σχολείο και οι άνθρωποι δεν είναι παρά μαθητές» έλεγε ο Κομένιος, γνωστός και ως πατέρας της σύγχρονης εκπαίδευσης. Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί σήμερα είναι η εξέγερση των κακών μαθητών, συμπληρώνει ο Σλότερνταϊκ. Αλλά δεν εννοεί μόνο την Ελλάδα, γενικά μιλάει.

Τελευταία Νέα