Πόσα εγκλήματα χωράνε στον μακρύ επίλογο της Μεταπολίτευσης; Πολλά, εάν κρίνει κανείς από τις προτάσεις για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής που έχουν κατατεθεί τα τελευταία επτά χρόνια. Από αυτές που τελικά συστάθηκαν για «να μάθει ο λαός την αλήθεια», καμία δεν έκανε τους πολίτες σοφότερους. Αντίθετα, τους έκανε πιο καχύποπτους απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Ο θεσμός που υποτίθεται ότι δημιουργήθηκε για να μη σκεπάζονται τα πάντα από την πολιτική λήθη υπακούει σταθερά στη λογική της κομματικής αντιπαράθεσης.

Κάτι που μάθαμε από τις εξεταστικές επιτροπές είναι ότι η αλήθεια δεν είναι μία αλλά πολλές –όσες και τα πορίσματα που συντάσσονται στο τέλος τους. Μάθαμε επίσης ότι θα υπάρχει πάντα ένας επόμενος που θα επιρρίπτει τις ευθύνες στον προηγούμενο, χωρίς να αναλαμβάνει τις δικές του. Και ότι στους ρόλους που εναλλάσσονταν κάποτε το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ προστέθηκε από χθες και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η άρνησή του να υπερψηφίσει την πρόταση για την εξεταστική που θα μας πληροφορούσε για το Plan X και τους εμπνευστές του ήταν ακόμη ένα δείγμα του συστημισμού από τον οποίο μολύνθηκε τόσο γρήγορα –σαν να πρόκειται για συστημισμό ταχείας πήξεως –η Αριστερά.

Αν χρησιμεύουν σε κάτι οι εξεταστικές επιτροπές σε μια χώρα της οποίας το Κοινοβούλιο δεν έχει κουλτούρα ανεξάρτητης λειτουργίας είναι για να καταγράφεται η αλήθεια και θεσμικά. Εστω και αν αυτή η αλήθεια τεμαχίζεται σε πορίσματα κομμάτων, ακόμη και αν οι εξεταστές εναλλάσσονται στον ρόλο του δημοσίου κατηγόρου και του συνηγόρου υπεράσπισης ανάλογα με τον μάρτυρα που έχουν απέναντί τους. Η αλήθεια εξάλλου είναι ότι στον μακρύ επίλογο της Μεταπολίτευσης δεν έγιναν και τόσο πολλά εγκλήματα. Και είναι γνωστά: αν το Plan X του Τσίπρα θα μας βύθιζε οριστικά, αυτό που άνοιξε τη μεγάλη τρύπα στο καράβι ήταν το έλλειμμα του προστατευμένου Καραμανλή.