Είναι οι δώδεκα πρόσφυγες που πήρε μαζί του ο Πάπας στο Βατικανό οι δώδεκα απόστολοι της προσφυγικής κρίσης; Θα μπορούσαν. Οι συμβολισμοί στις θρησκείες είναι πολύ ισχυροί κι ένας τόσο επικοινωνιακός θρησκευτικός ηγέτης όπως είναι ο Πάπας Φραγκίσκος γνωρίζει πολύ καλά την αξία τους. «Ηταν συμβολική χειρονομία και όχι πολιτική ενέργεια» εξήγησε ο ίδιος. Ο συμβολισμός είναι το μήνυμα. Αλλά τώρα που η παπική επίσκεψη ολοκληρώθηκε και η ώρα των συμβολισμών πέρασε, πρέπει να δει κανείς αυτό που ακολουθεί. Να δει, δηλαδή, εάν ήρθε επιτέλους η ώρα της πραγματικής πολιτικής.

Πολιτική ήταν και η διαχείριση του Προσφυγικού από την κυβέρνηση. Μόνο που δεν ήταν ανθρωπιστική αλλά ωφελιμιστική. Γιατί το χαρακτηριστικό της δεν ήταν ο ακτιβιστικός αυτοματισμός της Τασίας Χριστοδουλοπούλου, ούτε η αδυναμία της να αντιληφθεί ότι είναι άλλη η δουλειά του ακτιβιστή και άλλη του κράτους. Το βασικό της χαρακτηριστικό ήταν η πεποίθηση του Μαξίμου ότι η Ελλάδα θα ήταν η χώρα του αιώνιου τράνζιτ για τις προσφυγικές ροές και τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ οι μόνιμες χώρες υποδοχής. Στην ουσία, ήταν η έμμεση προειδοποίηση της Αθήνας ότι θα έκλεινε την κάνουλα εάν έπαιρνε από τους εταίρους της οικονομικά ανταλλάγματα.

Ολα αυτά, μέχρι να κλείσουν τα σύνορα. Γιατί τώρα πια η Ευρώπη δεν βρίσκεται στο κυρίως κάδρο. Ακόμη χειρότερα, ο Φραγκίσκος τη δικαιολόγησε εμμέσως δηλώνοντας ότι ασφαλώς τα τείχη δεν είναι η λύση, αλλά κατανοεί και τον φόβο των λαών της. Ο Ιερώνυμος, αντίθετα, κινήθηκε στη μανιχαϊστική λογική που χωρίζει τους καλούς (εμάς) από τους κακούς (όλους τους άλλους). Στην Ελλάδα –είπε –η ανθρωπιά ζει, ενώ στην Ευρώπη αργοπεθαίνει. Κάτι που σημαίνει ότι δεν πρέπει να έρθει μόνο η ώρα της πραγματικής πολιτικής. Αλλά και της σιωπής.