Η σκηνή εκτυλίχθηκε στην Ταινιοθήκη της Ρώμης, της οποίας οι υπεύθυνοι διοργάνωσαν μια εκδήλωση αποχαιρετισμού στον Ετορε Σκόλα, τον σκηνοθέτη που είχε αφήσει την τελευταία του πνοή λίγες ημέρες νωρίτερα. Μέσα ήταν οι προσκεκλημένοι, απέξω οι δημοσιογράφοι που περίμεναν για δηλώσεις. Κάποια στιγμή από το κτίριο βγαίνει ο Μάσιμο ντ’ Αλέμα. «Ο Ετορε ήταν ένας παθιασμένος άνθρωπος, ευφυής, με μια μοναδική αίσθηση ειρωνείας και μια μοναδική ικανότητα να περιγράφει τις αδυναμίες και τη ματαιοδοξία των Ιταλών» λέει στις κάμερες. Ενας δημοσιογράφος τον ρωτάει για τον Ματέο Ρέντσι, ο οποίος είχε βγει λίγα λεπτά νωρίτερα από την Ταινιοθήκη. «Γιατί;» απαντάει ο Ντ’ Αλέμα. «Ηταν εδώ ο Ρέντσι;».

«Ημασταν τόσο αγαπημένοι». Δεν είναι μόνο τίτλος ταινίας του Σκόλα αλλά και το ευφυές σχόλιο της «Κοριέρε Ντέλα Σέρα». Ξαφνικά, γράφει η ιταλική εφημερίδα, ο Ντ’ Αλέμα μετατράπηκε από πρώην πρωθυπουργός της Κεντροαριστεράς σε ήρωα των ταινιών του σκηνοθέτη. Θύμισε τον Μάριο, τον κομμουνιστή πολιτικό της ταινίας «Η ταράτσα», και τη διάσημη ατάκα του: «Πόσο ευτυχισμένοι ήμασταν όταν ήσασταν όλοι ηλίθιοι!». Ή μπορεί να φέρνει στον νου και μια άλλη ατάκα του Βιτόριο Γκάσμαν από την ίδια ταινία: «Τώρα πια έχουμε γίνει όλοι τραγικά πρόσωπα που εκφράζονται μόνο κωμικά». Την ατάκα του Ντ’ Αλέμα, εκείνη τη σνομπ, ματαιόδοξη διερώτηση για τον νυν πρωθυπουργό της Κεντροαριστεράς, την έβαλε μάλλον στο στόμα του ο ίδιος ο Σκόλα. Ηταν το τελευταίο του δώρο.

Η ελληνική Κεντροαριστερά δεν βρήκε ποτέ τον σκηνοθέτη που θα περιέγραφε τις αδυναμίες, τη ματαιοδοξία, την κωμική τραγικότητα των πρωταγωνιστών της. Και αντίθετα από την ιταλική Κεντροαριστερά που κυβερνά, εκείνη κινείται ανάμεσα στην οριακή ύπαρξη και στην πλήρη ανυπαρξία –αυτό δείχνει και η δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε χθες στο «Βήμα της Κυριακής». Ενώ κανένας δεν ξέρει αν θα σκηνοθετήσει το θρίλερ της επιβίωσής της ή αν θα γράψει η ίδια τους τίτλους ενός κωμικοτραγικού, απολύτως ετορεσκολικού, τέλους.