Ακουγα προχθές τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης να μιλάει με και για τον Σάκη Ρουβά στα πλαίσια του κινηματογραφικού φεστιβάλ στο οποίο ο ποπ σταρ έφθασε με όχημα την ταινία της Ραχήλ Τσαγγάρη «Chevalier». «Το παιδί αυτό», έλεγε ο Γιάννης Μπουτάρης με το προσφιλές του λανγκάζ, «για ό,τι κάνει προσπαθεί πάρα πολύ, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό». Μια ευγενής διατύπωση, στα πλαίσια του αστικού πολιτισμού, τόσο ασαφής και αποσπασματική όμως που κεφαλαιοποιεί την προσπάθεια και ενώ φαίνεται ότι λέι πολλά στην ουσία δεν λέει τίποτα. Μου θυμίζει εκείνο το «πολύ καλή προσπάθεια» που λέμε όταν δεν μας αρέσει μια παράσταση, αλλά δεν θέλουμε να στενοχωρήσουμε τους φίλους μας που συμμετέχουν σε αυτήν. (Δεν αποδίδω ανάλογη πρόθεση στον Γιάννη Μπουτάρη, τυχαία η αναφορά στα λόγια του, καθόλου τυχαία στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη).

Πέρα όμως από τις συνθήκες της κοινωνικής ευγένειας, μόνο εμένα μου φαίνεται ότι η προσπάθεια έχει αναχθεί, στις αμήχανες ημέρες μας, σε υπεραξία ανώτερη ακόμη και από το αποτέλεσμα; Βεβαίως και δεν θα αμφισβητήσει κανείς εδώ την ηθική της αξία και την πρακτική της ανάγκη αλλά η κατάχρηση του ηθικού πλεονεκτήματος της προσπάθειας δεν είναι σαν υπερχείλιση Κοέλιο; Αδιαπραγμάτευτη αρετή αλλά άνευ αποτελέσματος δεν μοιάζει κάπως σαν ασαφής, σαν κολοβή, αρετή; Ειδικά όταν οι συγκυρίες απαιτούν άμεσες λύσεις. Στον κόσμο των ενηλίκων, το να προσπαθεί κάποιος μπορεί να έχει ουσιαστική ή συμβολική αξία, τιμή όμως, καλώς ή κακώς, έχει το αποτέλεσμα. Και στην εποχή που τα αποτελέσματα φυραίνουν, η προσπάθεια υπερεκτιμάται μήπως και σωθούν τα προσχήματα. Τα οποία φαίνεται ότι είναι καταδικασμένα να σωθούν. Πώς μας είπε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ότι είμαστε θύματα της επιτυχίας μας; Αυτό. Κάπως έτσι η προϋπόθεση γίνεται σκοπός και το αυτονόητο πρόσημο. Οσο κι αν φαίνεται αφελής η σύγκριση, η καταξίωση του Σάκη Ρουβά λόγω προσπάθειας και η περιφορά της δεκαεπτάωρης διαπραγμάτευσης ως επιτυχίας μοιράζονται τα ίδια υλικά. Σε άλλες κατασκευές.

Στο κάδρο μιας ποπ ιδεολογίας αυτή η επάρκεια και πολύ συχνά η εξαργύρωση –υλικά ή ηθικά –του «τουλάχιστον προσπάθησε» κρύβει και μια άλλη παγίδα. Ελαχιστοποιεί την ανατρεπτική αλλά πολύτιμη αξία της αποτυχίας. Το μεγαλείο τού «έφαγα τα μούτρα» μου. Οχι γιατί θα μάθεις να μην τα ξαναφάς αλλά για κάτι που έχει γράψει ο Μπέκετ: «Κι άλλη προσπάθεια. Κι άλλη αποτυχία. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα».

Τελευταία Νέα