Αναζήτηση
Με τη στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας και την προσάρτηση της Κριμαίας καθώς και τον πόλεμο που ακολούθησε στην Ανατολική Ουκρανία ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έκανε ξεκάθαρο ότι δεν έχει καμία πρόθεση να σεβαστεί το απαραβίαστο των συνόρων και την ισχύ των διεθνών συμφωνιών. Εφθασε η ώρα να σταματήσουν οι Ευρωπαίοι να ελπίζουν ότι θα τηρηθεί η τάξη στη Γηραιά Ηπειρο βάσει των νόμων. Ο κόσμος, δυστυχώς, δεν είναι έτσι. Είναι πολύ σκληρός και κυβερνά ο ισχυρός.
Η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία και η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη τονίζουν αυτή τη ρεαλιστική προσέγγιση. Η Ευρώπη πρέπει να αναγνωρίσει ότι εάν δεν φροντίσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα, αργά ή γρήγορα οι κρίσεις στις γειτονικές περιοχές θα φθάσουν και στο δικό της έδαφος. Αντίθετα με τις ΗΠΑ, η Γηραιά Ηπειρος δεν είναι απομονωμένη από ωκεανούς. Η Ανατολική Ευρώπη, η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική είναι γείτονες και αυτή η ασταθής γειτονιά αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ασφάλεια της Ευρώπης τον 21ο αιώνα.
Η Ρωσία είναι επίσης γείτονας, κάτι που σημαίνει ότι είναι απαραίτητο ένα modus vivendi. Την ίδια ώρα, οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας τη μετατρέπουν σε μια συνεχή απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης. Γι’ αυτόν τον λόγο, μια ισχυρή διατλαντική συνεργασία παραμένει απολύτως αναγκαία για την Ευρώπη, όπως και η επανάκτηση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της.
Ταυτόχρονα η Ευρώπη ακολουθεί μια πολιτική απέναντι στην Κίνα που βασίζεται σε ένα μη ρεαλιστικό και μη συνεπές μείγμα ανησυχίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα επιχειρηματικά κέρδη. Και εδώ η Ευρώπη πρέπει να είναι ενήμερη για τους γεωπολιτικούς κινδύνους και τα δικά της συμφέροντα. Η Κίνα, που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Ευρασίας, σχεδιάζει να ανοίξει και πάλι τον ηπειρωτικό Δρόμο του Μεταξιού μέσω της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας προς την Ευρώπη. Η πραγματιστική εξήγηση αυτού του γιγαντιαίου στρατηγικού σχεδίου (με επενδύσεις που αγγίζουν τα 3 τρισ. δολάρια) βασίζεται στην ανάγκη να αναπτυχθεί η Δυτική Κίνα, η οποία δεν έχει επωφεληθεί από την οικονομική επιτυχία των ανατολικών περιοχών. Στην πραγματικότητα το σχέδιο έχει τεράστια σημασία για γεωπολιτικούς λόγους: η Κίνα, μια ηπειρωτική δύναμη, θέλει να προκαλέσει την πιθανή οικονομική και πολιτική επιρροή μιας θαλάσσιας δύναμης, δηλαδή των ΗΠΑ, στην Ευρώπη.
Με πρακτικούς όρους, ο κινεζικός Δρόμος του Μεταξιού θα δημιουργήσει μια στρατηγική εναλλακτική στις δυτικές διατλαντικές δομές, με τη Ρωσία είτε να αποδέχεται τον ρόλο της ως μόνιμος μικρότερος εταίρος είτε να ρισκάρει τη σύγκρουση με την Κίνα στην Κεντρική Ασία. Ομως η επιλογή ενός δυτικού ή ανατολικού προσανατολισμού δεν είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης.
Γι’ αυτό, απέναντι στη Ρωσία η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να τηρήσει τις αρχές της σχέσης της με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Παράλληλα χρειάζεται να έχει καλές σχέσεις με την Κίνα και δεν μπορεί να μπλοκάρει το σχέδιο του Δρόμου του Μεταξιού. Στις συναλλαγές της με το Πεκίνο η Ευρώπη πρέπει να είναι ξεκάθαρη για τα συμφέροντά της που θα απαιτήσουν υψηλό βαθμό ενότητας.
Οσον αφορά την προσφυγική κρίση, αυτή τονίζει τη σημασία που έχει για την Ευρώπη η Βαλκανική Χερσόνησος, η οποία αποτελεί την εδαφική γέφυρα με την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή. Δεν πρέπει να εμπλακεί στην κόντρα μεταξύ σιιτών και σουνιτών, ούτε μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, αλλά είναι προς το συμφέρον της να διατηρήσει στρατηγική ασάφεια. Οσο για την Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της mare nostrum και μιας περιοχής με αστάθεια και ανασφάλεια. Η επιλογή είναι προφανής.
Ο Γιόσκα Φίσερ, ιδρυτικό στέλεχος του κόμματος των Πρασίνων, είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και αντικαγκελάριος από το 1998 έως το 2005.
