Ανάμεσα στα καλοκαιρινά αναγνώσματα που πρότειναν στους αναγνώστες τους στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς και ο Γκάρντιαν ήταν και ένα βιβλίο με πολιτικοφιλοσοφικό περιεχόμενο. Το υπέγραφε ο Ντάνιελ Μπελ, ένας καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας από τον Καναδά με θητεία στο Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά του Πεκίνου. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, λέγεται Το κινεζικό μοντέλο: πολιτική αξιοκρατία και τα όρια της δημοκρατίας. Κι όσο κι αν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον εαυτό του να χάνεται στις σελίδες του ξαπλωμένος στην άμμο και με το κύμα να σκάει στα πόδια του, λέει ορισμένα ενδιαφέροντα πράγματα.

Ο καναδός πολιτικός φιλόσοφος επιχειρεί να αποδείξει, χωρίς να παραγνωρίζει τις εμφανείς αδυναμίες του κινεζικού συστήματος, ότι σε κάποια πεδία η κινεζική «πυραμιδική αξιοκρατία» λειτουργεί καλύτερα από τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης. Υπογραμμίζει ακόμη ότι η παράδοση της αξιοκρατίας στην Κίνα χρονολογείται στις αρχές του περασμένου αιώνα, δηλαδή προηγείται της κομμουνιστικής επανάστασης. Οταν ο Σουν Γιατ Σεν, πρώτος ηγέτης της Εθνικιστικής Κίνας, επισκέφθηκε τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότεροι αμερικανοί βουλευτές ήταν «άσχετοι και ανόητοι». Ο Μπελ σημειώνει ακόμη ότι η αξιοκρατία υπάρχει στη δυτική σκέψη μέσω του Πλάτωνα, του Τζον Στιούαρτ Μιλ και του Φρίντριχ Χάγιεκ.

Ολα αυτά μπορεί να ακούγονται κάπως εξοργιστικά –όχι μόνο στους πολιτικούς κρατούμενους του κινεζικού καθεστώτος, αλλά και σε οποιονδήποτε αρνείται να κάνει εκπτώσεις σε θέματα ελευθερίας. Οπως όμως σημείωνε τον περασμένο Ιούνιο ο Γκίντεον Ράχμαν στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς παρουσιάζοντας το βιβλίο, η δουλειά των ακαδημαϊκών είναι να θέτουν ερωτήματα για να προκαλούν τις κοινές πεποιθήσεις. Και των δημοσιογράφων να τα μεταφέρουν. Επειδή είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Σουν Γιατ Σεν θα έλεγε ακριβώς τα ίδια περί «ασχέτων και ανοήτων» για την ελληνική Βουλή των τελευταίων χρόνων, αλλά και επειδή Ελλάδα και Κίνα ταλανίζονται από το ίδιο πρόβλημα: το κομματικό κράτος. Από το βιβλίο του Ντάνιελ Μπελ αναδεικνύεται και η βασική τους διαφορά. Αν το κινεζικό κομματικό κράτος υποτίθεται ότι διέπεται από μια κάποια παράδοση αξιοκρατίας, το ελληνικό λειτουργεί αποκλειστικά με συγγενείς και φίλους.

Τελευταία Νέα