[Θεωρείο] Ο κυνισμός του πράγματος

Η χθεσινή θα ήταν μια ημέρα σαν τις άλλες για τον Μάριο Μαντοβάνι, άλλοτε υπουργό του Μπερλουσκόνι και σήμερα αντιπεριφερειάρχη στη Λομβαρδία. Το πρόγραμμά του θα άρχιζε νωρίς το πρωί από το Παλάτσο Λομπάρντια, τον εντυπωσιακό ουρανοξύστη στο Μιλάνο όπου στεγάζονται τα γραφεία της περιφέρειας. Εκεί θα άνοιγε τις εργασίες της Ημέρας της Διαφάνειας. Δεν πρόλαβε. Ο αντιπεριφερειάρχης συνελήφθη από την αστυνομία για διαφθορά, κατάχρηση εξουσίας και νόθευση πλειστηριασμών δημόσιων έργων. Ο πολιτικός που θα μιλούσε στους συνέδρους της ημερίδας για την ανάγκη διαφάνειας στη δημόσια ζωή ήταν βουτηγμένος στις μίζες μέχρι τον λαιμό.

Αν εξαιρέσει κανείς την ειρωνεία του πράγματος, περιστατικά του είδους δεν είναι και τόσο ασυνήθιστα στην Ιταλία. Η διαφθορά είναι μια από τις μεγαλύτερες πληγές του ιταλικού πολιτικού συστήματος και δεν έχει χρώμα. Ή, μάλλον, έχει τα χρώματα όλων των κομμάτων –μόνο τον τελευταίο χρόνο έχουν εμπλακεί σε σκάνδαλα διαφθοράς οι κεντροαριστεροί δήμαρχοι της Ρώμης και της Βενετίας. Κάπως έτσι, η Ιταλία βρέθηκε το 2014 στην 69η θέση της κατάταξης της Διεθνούς Διαφάνειας. Με ποιους μοιράστηκε την ίδια θέση; Με τη Βραζιλία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Σενεγάλη και τη Σουαζιλάνδη. Α, και την Ελλάδα.

Καμία έκπληξη, το εγχώριο πολιτικό σύστημα υποφέρει από την ίδια χρόνια πληγή. Ιδια είναι και τα υλικά: μίζες, συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, εξυπηρετήσεις, εκβιασμοί, φωτογραφικές διατάξεις και μια διάθεση πλουτισμού που κάνει διαφόρους του πολιτικού προσωπικού να ενεργούν πρωτίστως ως οικονομικά υποκείμενα –ή, πιο απλά, να φροντίζουν κατά προτεραιότητα την τσέπη τους. Το πράγμα έχει φυσικά μια ειρωνεία α λα Μαντοβάνι. Και έναν κυνισμό. Είναι σαν να καλείται κάποιος να μιλήσει σε μια ημερίδα για το ηθικό του πλεονέκτημα, αλλά να «ξεχνάει» να δηλώσει τα εκατομμύριά του στο πόθεν έσχες του. Να είναι και επαναστάτης και επενδυτής, και υπουργός και μέτοχος σε εταιρείες που διεκδικούν δημόσια έργα. Και κήρυκας της διαφάνειας και προστάτης της διαφθοράς –και σε τέτοιο βαθμό που θα ζήλευε ακόμη και ο Μάριο Μαντοβάνι.