[Θεωρείο] Επαναπατρισμός εγκεφάλων

Τον Φεβρουάριο του 2007 η Ντρου Γκίλπιν Φάουστ έγινε η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Χάρβαρντ. Αλλά δεν ήταν γι’ αυτό που θα ήθελε να μνημονεύεται –«Δεν είμαι η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Χάρβαρντ, είμαι η πρύτανης του Χάρβαρντ» είχε δηλώσει τότε σε μια συνέντευξη Τύπου. Πιθανότατα, προτιμά ένα άλλο ρεκόρ. Είναι η πρώτη πρύτανης του ιδρύματος από το 1972 που δεν έχει κάνει τις σπουδές της, προπτυχιακές και μεταπτυχιακές, στο Χάρβαρντ. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια όπου και δίδαξε Ιστορία επί 25 χρόνια.

Με την τοποθέτηση της Φάουστ στην κεφαλή του, το Χάρβαρντ έσπασε έναν κύκλο «αιμομιξίας» που κράτησε 35 χρόνια. Φυσικά δεν είναι αυτός ο λόγος που το κάνει το καλύτερο πανεπιστήμιο του κόσμου. Είναι όμως ο λόγος που δεν αφήνει τα ελληνικά πανεπιστήμια να γίνουν καλύτερα. Η πρόθεση της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας να καταργήσει τον διεθνή διαγωνισμό για την ανάδειξη των πρυτάνεων υποχρεώνει τα ελληνικά ιδρύματα σε έναν εσωτερικό ανταγωνισμό χωρίς νόημα, τα μετατρέπει σε ερμητικά κλειστές κοινότητες, τα εγκλωβίζει στα στενά όρια της επικράτειάς τους. Είναι μια επιστροφή σε ένα παρελθόν από το οποίο τα ίδια τα πανεπιστήμια δείχνουν να θέλουν να απαλλαγούν οριστικά.

Η αποστροφή που κληρονόμησε ο Νίκος Φίλης από τον Αριστείδη Μπαλτά απέναντι στα συμβούλια ιδρύματος όπου συμμετέχουν έλληνες καθηγητές από πανεπιστήμια του εξωτερικού κρύβει μια πολιτική ανακολουθία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει υποφέρει από την εξαγωγή εγκεφάλων –αυτών των εγκεφάλων που ο Πρωθυπουργός θέλει να κρατήσει εδώ. Παραδόξως, όμως, ο υπουργός του εμποδίζει τον επαναπατρισμό τους. Το ελληνικό κράτος αντιμετωπίζει αυτούς τους ανθρώπους σαν μολυσμένους από τον ιό των ξένων πανεπιστημίων, στους οποίους επιτρέπει να επιστρέψουν στη χώρα τους ως συνταξιούχοι, αλλά όχι ως πρυτάνεις ή ως μέλη των συμβουλίων. Από αυτή την άποψη, μπορεί να φανταστεί κανείς ποια τύχη θα επεφύλασσε ο Νίκος Φίλης στην Ντρου Γκίλπιν Φάουστ εάν η πρύτανης του Χάρβαρντ δεν είχε μεγαλώσει σε κάποια κομητεία της Βιρτζίνια, αλλά σε μια πόλη της ελληνικής επαρχίας.