[Εναλλακτικά] Το σύντομο καλοκαίρι του Οχι

Δύο μήνες σήμερα από την ημέρα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου. Μια εικόνα που μοιάζει τόσο μακρινή αλλά και τόσο μελλοντική. Κι αυτό αφού μπορεί πολύ γρήγορα ο ιθύνων νους του να ήταν κι εκείνος που θα ήθελε σήμερα να το ξεχάσει σύντομα, υπήρξε όμως σταθμός για όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Και μερικά διδάγματα είναι που έχουν σήμερα την αξία τους.

n Πρώτον: Το ερώτημα εκείνο τέθηκε στον τόπο και τον χρόνο του. Ακόμη και το ίδιο βράδυ εξάλλου είχαν μετακινηθεί οι όροι του. Παραμένει όμως ως πραγματικότητα η συλλογική κραυγή αντιλιτότητας: «Δεν πάει άλλο». Το συντριπτικό Οχι ήταν σύνθετο και περίπλοκο. Ταξικά ανομοιογενές. Πολιτικά οριζόντιο. Οποιος σήμερα επιχειρήσει να το εκταμιεύσει κομματικά στις επικείμενες εκλογές μάλλον θα απογοητευθεί. Κι αυτό αφού διαπέρασε όλους τους χώρους και δεν ήταν η φωνή του ενός. Το ίδιο θα λέγαμε και για το Ναι. Εξάλλου, ακόμη και μέρος του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται σήμερα πως στοιχήθηκε με αυτό.

n Δεύτερον: Το δίλημμα που τέθηκε τότε ήταν διχαστικό. Διαίρεσε. Συσπείρωσε. Εκανε οικογένειες να χωριστούν στα δυο. Αν πάντως σήμερα εντοπίζουμε ένα σημείο που υπήρξε ενωτικό, αυτό ήταν η προσομοίωση πολιτικής αυτενέργειας και συμμετοχής που προσέδωσε στο πλήθος. Θα ήταν ώριμο από τη μεριά του Τσίπρα βέβαια σήμερα να σταθεί αυτοκριτικά σε εκείνη την επιλογή του. Μπορεί ο ίδιος να είχε ανάγκη να ενισχύσει το ταραχοποιό προφίλ του εκείνη τη στιγμή, αυτά όμως στο φόντο συλλογικής αγωνίας και φτώχειας είναι επικίνδυνα παιχνίδια. Δεν ήταν τυχαίο πως το δίλημμα πλαστογραφήθηκε ένθεν και ένθεν. «Ευρώ ή δραχμή» ή «λιτότητα ή αντιλιτότητα εντός ευρωζώνης» ήταν οι δύο όψεις του ίδιου λάθος νομίσματος. Κι αυτό αφού σε μια χώρα χωρίς παραγωγικό ιστό, υψηλά ελλείμματα, νόθο αστισμό και χρεοκοπημένο ορίζοντα είναι άλλα τα ερωτήματα που προηγούνται.

n Τρίτον: Η μετέπειτα τακτική του Τσίπρα και η άτακτη υποχώρηση από τις αρχικές του θέσεις άφησαν μετέωρο έναν κόσμο. Η εικόνα όμως που είχε για τις προθέσεις του μέσου Ελληνα ήταν σωστή. Μπορεί πολλοί να έβαλαν το θυμικό πάνω απ’ όλα και να τον καλούσαν να τα «σπάσει» με τους δανειστές, η γενικότερη αίσθηση όμως δεν ήταν έτοιμη για αχαρτογράφητα νερά. Σήμερα, το Οχι και το Ναι μοιάζουν να έχουν επιστρέψει στην κλίνη τους. Ο οδικός χάρτης της χώρας μοιάζει συμφωνημένος –με παραλλαγές. Το ερώτημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας εξάλλου δεν χωρά διαιρετικές τομές. Ούτε μεσσιανισμούς.