Προχθές ο φίλος μου ο Θανάσης έγραφε πάλι εναντίον του facebook. Δεν αντιπαρατέθηκα όμως μαζί του γιατί συνειδητοποίησα ότι, ως μη έχων σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα βλέπει εξ αντανακλάσεως. Γι’ αυτό και επικεντρώνεται στο προφανές, στο ψέμα που παρουσιάζεται ως αλήθεια. Ή στην αλήθεια που παρουσιάζεται ως ψέμα. Συνθήκη δίπολη, τόσο κοινότοπη και στην πραγματική ζωή που πλέον έχει αφοπλισθεί και κυκλοφορεί ακίνδυνη. Το ουσιαστικό είναι υποφώσκον και γι’ αυτό επικίνδυνο. Πρόκειται για την αλήθεια που απεκδύεται τις κοινωνικές και ψυχικές συμβάσεις και ξεχαρμανιάζει ξεδιάντροπα στα πληκτρολόγια.

Το facebook, που την προπερασμένη Δευτέρα έσπασε ρεκόρ εισόδου αφού σε ένα 24ωρο μπήκαν σε αυτό ένα δισ. άτομα, δηλαδή ένας στους επτά κατοίκους του πλανήτη, είναι σαν ναρκωτική ουσία. Οχι μόνο γιατί ο χρήστης του αναπτύσσει εξάρτηση, αλλά και διότι συντελεί στο να παραμεριστούν αναστολές και να βγουν στην επιφάνεια ένστικτα, παρορμήσεις και απωθημένα.

Και είναι κακό αυτό; Σε πολλές περιπτώσεις, ναι. Μία από τις μεγαλύτερες πεπονόφλουδες της σύγχρονης ποπ κουλτούρας είναι το «Be yourself», «βγάλε προς τα έξω τον πραγματικό σου εαυτό». Σιγά ρε φίλε! Ποιος σου είπε ότι ο εαυτός μου έχει ελεύθερη είσοδο παντού; Ποιος σου είπε ότι ο δικός σου είναι φιλικός προς το περιβάλλον; Ποιος μας είπε ότι μπορούμε να βγάζουμε ανεξέλεγκτα βόλτα την αλήθεια μας και να αποπατεί όπου γουστάρει; Η αλήθεια που σου πετάει ο άλλος περήφανα στα μούτρα είναι, πολύ συχνά, το καταφύγιο του τεμπέλη που αρνείται να δουλέψει το συναίσθημά του ώστε να γίνει συμβατό με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό του.

Αυτή η δυσμορφική λούμπεν αλήθεια βρίσκει καταφύγιο στο facebook. Εξωραΐζεται από ψεύτικες ή στημένες φωτογραφίες, κατακερματίζεται σε τυχαία φωτογραφικά στιγμιότυπα, παριστάνει την εστέτ περιγράφοντας καταστάσεις που οι πραγματικοί εστέτ τις ζουν χωρίς να τις μοιράζονται, δικαιώνεται μέσα από «επιστημονικά» στημένα προφίλ ή «αγορασμένα», πάμφθηνα μάλιστα, λάικ. Και δικαιώνει εικονικά ένα υπερεγώ που όσο πιο ακυρωμένο είναι στην πραγματική ζωή τόσο περισσότερο ξιφουλκεί εκεί μέσα. Με υπερόπλο, ιδιαίτερα μετά το δημοψήφισμα, το μπλοκ. «Θα σας μπλοκάρω» γράφει ο άλλος ως απειλή. Ε, και; Πώς τσακώνονταν δηλαδή οι φίλοι πριν από το μπλοκ;

Μέχρι πρότινος υποστήριζα ότι αν δεν υπήρχε το facebook θα δίναμε χαστούκια στους δρόμους. Οσο βλέπω όμως να αυξάνονται αυτοί που το χρησιμοποιούν για να εκθρέψουν την ιδεοληπτική αλήθεια τους, φοβάμαι ότι σε λίγο καιρό, εξαιτίας του facebook, θα δίνουμε χαστούκια στους δρόμους.