Ο Πάπας Φραγκίσκος τάραξε και πάλι τα νερά –λέγοντας αυτή τη φορά όχι κάτι αυτονόητο, όπως όταν αναρωτήθηκε ποιος είναι αυτός για να κρίνει τους ομοφυλόφιλους, αλλά κάτι στην ουσία του αντιδραστικό. Ούτε λίγο ούτε πολύ, έδωσε την άδεια σε όλους τους ιερείς να δίνουν στη διάρκεια του Ιωβηλαίου, και μόνο τότε, άφεση αμαρτιών στις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε άμβλωση. Με άλλα λόγια, ο ποντίφικας εξακολουθεί να θεωρεί έγκλημα την άμβλωση, όπως άλλωστε και τη χρήση προφυλακτικού. Θέλει να δείξει όμως πόσο ελεήμων είναι η Εκκλησία της οποίας ηγείται. Δεν είναι βέβαια προσωπικό το θέμα, ο ίδιος είναι συμπαθής, σεμνός και ανεκτικός. Βρίσκεται όμως έξω από την εποχή του.

Συμπαθής, και πολύ πιο χαμηλών τόνων από τον προκάτοχό του, είναι και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Η ανθρωπιστική δράση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στα χρόνια της λιτότητας είναι επίσης σημαντική και αδιαμφισβήτητη. Στο ακανθώδες πρόβλημα όμως της φορολόγησης της εκκλησιαστικής περιουσίας (που εντέχνως αποκαλείται «αξιοποίηση») ορθώνει και εκείνος εμπόδια και προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Η χθεσινή συνάντησή του με τον Σταύρο Θεοδωράκη δεν αποτελεί εξαίρεση: ειπώθηκαν γενικότητες, διατυπώθηκαν ευχές, και όλοι πήγαν σπίτι τους ευχαριστημένοι.

«Το αντίθετο της πίστης δεν είναι η άρνηση του Θεού αλλά ο φόβος» έλεγε ο Λεονάρντο Μποφ, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Θεολογίας της Απελευθέρωσης. Το κίνημα εκείνο, που άνθησε στη Λατινική Αμερική το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα, αποσκοπούσε στη μετατροπή του πνευματικού και ηθικού κεφαλαίου της πίστης σε δύναμη κατά της καταπίεσης. Οι θεολόγοι της Απελευθέρωσης ήθελαν να αφυπνίσουν τον λαό –γι’ αυτό και τιμωρήθηκαν από το Βατικανό σε σιωπή. Οι θεολόγοι της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αντίθετα, θέλουν να κοιμίσουν τον λαό. Καλλιεργώντας τον φόβο, δηλαδή το αντίθετο της πίστης, προσπαθούν να κρύψουν ότι βάζουν τα συμφέροντά τους, ιδεολογικά ή οικονομικά, πάνω από αυτόν.

Στην προσπάθειά τους αυτή έχουν συνήθως πρόθυμους αρωγούς τους πολιτικούς, συντηρητικούς και προοδευτικούς, πιστούς και λιγότερο πιστούς. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις: ο Θαπατέρο, ο Σημίτης. Αλλά έχει κόστος η σύγκρουση, κόβει ψήφους.