Σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ είναι ικανή να προωθήσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις που παραμένουν πεισματικά κάτω από το ομιχλώδες καθεστώς της «δημιουργικής ασάφειας»; Η απάντησή μας οφείλει να συνυπολογίσει ορισμένες βασικές παραμέτρους, κυρίως αυτές που αφορούν στη θεσμική ικανότητα του κράτους, την αυτονομία της κυβέρνησης απέναντι στα ειδικά συμφέροντα και το σύστημα των κυρίαρχων πολιτικών πεποιθήσεων (ιδεολογία).

n Πρώτον, οι προβληματικοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί της χώρας συνέβαλαν στην επώδυνη κατάρρευση της οικονομίας και σήμερα συνεχίζουν να αποτελούν τροχοπέδη για την ανάταξή της. Δυστυχώς στα χρόνια της κρίσης καταγράφεται το παράδοξο η Ελλάδα να αποκλίνει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σχεδόν σε όλους τους δείκτες που συνιστούν την «καλή διακυβέρνηση» (αποδοτικότητα δημόσιου τομέα, λογοδοσία, διαφάνεια κ.λπ.).

n Δεύτερον, η κυβέρνηση εμφανίζεται ευάλωτη απέναντι στις πιέσεις των ειδικών συμφερόντων (θεωρία της «κυβερνητικής αιχμαλωσίας»). Ενδεχομένως η σημερινή κυβέρνηση να διατηρεί πρόσκαιρα μία σχετική αυτονομία έναντι των «μεγάλων συμφερόντων» κυρίως λόγω της πρόσφατης εκλογής της που δεν τους έχει επιτρέψει να αξιοποιήσουν νέους διαύλους επικοινωνίας. Παρουσιάζεται ωστόσο ανίσχυρη απέναντι στις πολυάριθμες συντεχνιακά οργανωμένες επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες που λειτουργούν ως ισχυροί «παράγοντες αρνησικυρίας» μπλοκάροντας κάθε αλλαγή η οποία απειλεί να μεταβάλει τις ισορροπίες που λειτουργούν προς όφελός τους.

n Τρίτον, στο πεδίο των κυρίαρχων πεποιθήσεων η σημερινή κυβέρνηση εμφανίζει ένα ολοφάνερο έλλειμμα συναντίληψης με τους εταίρους μας. Ο εθνολαϊκισμός στην εξωτερική πολιτική και ο μακροοικονομικός λαϊκισμός στην οικονομία δυσκολεύουν την προσαρμογή της χώρας στις απαιτήσεις των ανοιχτών κοινωνιών και αγορών. Πώς άραγε θα εφαρμοστούν στην πράξη οι μεταρρυθμίσεις από μία ηγεσία που πορεύτηκε και ένα κομματικό ακροατήριο που γαλουχήθηκε με βασικό σύνθημα την ακύρωση κάθε προηγούμενης μεταρρύθμισης με την επίκληση του «εξαιρετισμού» μας;

Συμπερασματικά, με την απουσία εκείνων των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν τη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, η κυβέρνηση οφείλει να αξιοποιήσει την (πρόσκαιρη) υψηλή αποδοχή που απολαμβάνει προκειμένου να οικοδομήσει την αναγκαία πολιτική συναίνεση και να κινητοποιήσει την απαιτούμενη κοινωνική υποστήριξη για τις προωθούμενες αλλαγές. Εργο που δυσχεραίνεται από την ακολουθούμενη πολεμική ρητορική της κυβέρνησης στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας.

Ο Δημήτρης Σκάλκος είναι πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος. Τελευταίο βιβλίο του «Αλήθειες για το Φιλελευθερισμό» (εκδόσεις Κριτική)

Τελευταία Νέα