Ακούγεται σαν μεταφυσικός γρίφος. Το Μνημόνιο έφερε την κρίση ή η κρίση έφερε το Μνημόνιο; Σύμφωνα με το χρονικό βεληνεκές της Εξεταστικής που προτείνουν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ κρίση είναι το Μνημόνιο. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Παπαδημούλη η «ρίζα» πρέπει να αναζητηθεί πιο βαθιά στον χρόνο, ήδη από το 2000.

Τον τελευταίο καιρό ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποιεί συστηματικά το μετερίζι του στα σόσιαλ μίντια για να κρατάει αποστάσεις από την Αθήνα. Κάποιοι το αποδίδουν σε προσωπικά κίνητρα. Εννοούν ότι η κυβέρνηση είχε πρώτη κρατήσει αποστάσεις από αυτόν, αφού είναι ένα από τα λίγα ενεργά στελέχη του παλαιού Συνασπισμού για τα οποία δεν βρέθηκε ρόλος στο κυβερνητικό σχήμα.

Ακόμη και αν υπάρχει προσωπική πικρία, οι βολές του Παπαδημούλη απηχούν μια δυσφορία που υπάρχει σε ένα μέρος της συριζαϊκής βάσης. Κυρίως όσοι προέρχονται από την ανανεωτική Αριστερά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν κάποιες από τις κεντρικές επιλογές της κυβέρνησης –με πρώτο το βαρύ τσάμικο με τους Ανεξάρτητους Ελληνες.

Ετσι, μετά τις βολές περί «πατριδοκαπηλίας», ο Παπαδημούλης έρχεται να καταγγείλει έμμεσα την πολιτική ασυλία που οι κυβερνητικοί εταίροι χορηγούν στις κυβερνήσεις πριν από το 2009. Αυτό που δεν λέγεται, αλλά υποδηλώνεται εκκωφαντικά, είναι ότι η εξαίρεση αποτελεί έκφανση της αδήλωτης συμμαχίας του ΣΥΡΙΖΑ με την καραμανλική Δεξιά –που επίσης προκαλεί αλλεργικά αντανακλαστικά στο παραδοσιακό αριστερό ακροατήριο. Οι εκφάνσεις –από τις εκλογικές διαρροές απευθείας από τη ΝΔ στον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την επιλογή Παυλόπουλου για την Προεδρία –είναι τόσες που πια εκλαμβάνονται ως πειστήρια στρατηγικής σύμπλευσης.

Ανεξαρτήτως σκοπιμοτήτων, ο Παπαδημούλης, όπως και το ΠΑΣΟΚ, επισημαίνει το αυτονόητο –που για εξόφθαλμους εσωκομματικούς λόγους δεν μπορεί να αρθρώσει η Νέα Δημοκρατία. Στο αδιέξοδο του 2010 δεν μπορεί να οδήγησαν μόνο οι χειρισμοί του τελευταίου εξαμήνου. Η χρεοκοπία ήταν αποτέλεσμα εγγενών παθογενειών –μιας διακομματικής πολιτικής κουλτούρας που έρχεται από πολύ μακριά.

Η κοινοβουλευτική διαδικασία που ανοίγει τώρα δεν έχει ποτέ στο παρελθόν αποδώσει ανακριτικούς καρπούς. Αντιθέτως. Οι Εξεταστικές παράγουν κυρίως θόρυβο. Σύμφωνα με μία ανάγνωση, το προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι ακριβώς αυτός ο θόρυβος –ο αντιπερισπασμός που προκαλείται όταν ο προβολέας στρέφεται στους προηγούμενους. Αυτή τη στόχευση είχαν άλλωστε και οι πρωθυπουργικές παρεμβάσεις στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή. Οπως το λέει έμπειρος κοινοβουλευτικός, «έχουμε μια κυβέρνηση που υποκλέπτει συστηματικά τα μέσα της αντιπολίτευσης» –από τον καταγγελτικό λόγο μέχρι τις (φιλοκυβερνητικές) διαδηλώσεις.

Δεν είναι, βεβαίως, η πρώτη κυβέρνηση που επιδιώκει να εγκαθιδρύσει την πολιτική κυριαρχία της διά της ενοχοποίησης των προηγούμενων. Μένει να φανεί τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει τώρα ο αναχρονισμός. Σε ένα σπίτι που καίγεται πόσο μπορεί να βοηθήσει ο καβγάς για τον εργολάβο που το έχτισε;