«Η ανάγνωση είναι επικίνδυνη», λέει ο αργεντινός συγγραφέας Αλμπέρτο Μανγκέλ, «επειδή οδηγεί στη σκέψη». Αρα η Τερέζα Σάντσεζ είναι δημόσιος κίνδυνος. Εδώ και δύο δεκαετίες προωθεί στην Ισπανία την ανάγνωση στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Είναι συντονίστρια του προγράμματος Casas Lectoras, ένα πείραμα που επιχειρεί να προωθήσει την ανάγνωση σε 100 οικογένειες της ισπανικής πρωτεύουσας που έχουν παιδιά κάτω των πέντε ετών.

Οι γονείς μαζί με τους ειδικούς ανακαλύπτουν διάφορα κόλπα για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των παιδιών. «Μια ιστορία μπορεί να ειπωθεί με πολλούς τρόπους. Τρία πράγματα είναι σημαντικά: μια καλή ιστορία, ένα παιδί να την ακούσει και κάποιος που θέλει να την αφηγηθεί» εξηγεί η Τερέζα έπειτα από μια συνάντηση γονέων και παιδιών που περιελάμβανε μουσική, γυμναστική, θέατρο και πολλά γέλια.

Ενα βιβλίο μπορεί να προκαλέσει χαρά ή θλίψη. Αυτό το ξέρει και ένα παιδί δύο ετών. Για παράδειγμα η Ιρένε. Που συγκινείται πολύ όταν ο πατέρας της Σέρχιο της διαβάζει την ιστορία «Πόσο σε αγαπώ», μια ιστορία με αγκαλιές και φιλιά μεγαλυτέρων. Χάρη σε μια άλλη ιστορία μειώθηκαν τα ζιζάνια της ζήλειας όταν γεννήθηκε ο αδελφός της, ο Πέδρο. Κι ας μην μπορεί ακόμα να διαβάσει, η Ιρένε κρατά τα βιβλία σφιχτά, τα χαϊδεύει και τα φιλάει, σαν να είναι οι καλύτεροί της φίλοι.

Το πρόγραμμα υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θέλει να προωθήσει την ανάγνωση στις πρώιμες ηλικίες. «Το χρειαζόμαστε», λέει η Τερέζα. «Μόνο το 45% των Ισπανών διαβάζει βιβλία συχνά, σύμφωνα με τα στοιχεία, ενώ το 35% δηλώνει πως τα βιβλία δεν είναι κομμάτι της ζωής του. Ομως οι γονείς που διαβάζουν δημιουργούν παιδιά – αναγνώστες».

Στις οικογένειες δίνονται 20 δωρεάν βιβλία και οι γονείς δεσμεύονται ότι θα τα διαβάσουν στα παιδιά τους ηλικίας από οκτώ μηνών έως πέντε ετών. Μια φορά τον μήνα γίνονται συλλογικές αναγνώσεις, ενώ μέσω του Διαδικτύου οι γονείς και οι ειδικοί ανταλλάσσουν εμπειρίες. Οπως ο Σιμεόν, που περιγράφει πόσο μαγική βρήκε τη διαδικασία της ανάγνωσης στη μόλις 10 μηνών κόρη του. «Είμαι αυτοδίδακτος», λέει. «Αναγκάστηκα να δουλεύω από τα 11 μου. Πολύ μεγάλος, μέσω ενός φίλου, ανακάλυψα την κλασική μουσική και τη λογοτεχνία. Θέλω τα παιδιά μου να τα απολαύσουν αυτά νωρίτερα».

Ο Μανγκέλ, που συμμετέχει στο πρόγραμμα, είναι κατηγορηματικός: «Οπως δεν μπορείς να αναγκάσεις κάποιον να ερωτευθεί έτσι και δεν μπορείς να τον αναγκάσεις να αγαπήσει ένα βιβλίο. Ομως για τον καθένα μας υπάρχει το βιβλίο που τον περιμένει». Και αυτό αναζητούν γονείς και παιδιά. «Θέλουμε να διαμορφώσουμε αναγνώστες με απαιτήσεις και κριτήριο» καταλήγει η Σάντσεζ. «Διότι έτσι ξέρουμε ότι διαμορφώνουμε και πολίτες με απαιτήσεις και κριτήριο».