Τα πολύνεκρα αεροπορικά δυστυχήματα κεντρίζουν πάντα το ενδιαφέρον όσων καταναλώνουν πληροφορίες, συνήθως όχι εξαιτίας κάποιας νοσηρής περιέργειας, κάθε άλλο. Ενα τέτοιο δυστύχημα θέτει το κοινό των ΜΜΕ στη θέση των νεκρών. Οσο κι αν οι πιθανότητες να σου συμβεί είναι απειροελάχιστες, πάντα έχεις ένα αδιόρατο καρδιοχτύπι ότι, τελικά, θα μπορούσες να είσαι ανάμεσα στους άτυχους.

Ωστόσο, επειδή τελικά ζεις γι’ αυτό και ψάχνεις τρόπο να διαμορφώσεις γνώμη για ό,τι συνέβη. Για ποιον λόγο έπεσε το αεροπλάνο –ιδιαίτερα αν αυτό συνέβη στην Ευρώπη, όπου υπάρχουν αυξημένες προδιαγραφές ασφαλείας; Στις περιπτώσεις αυτές, ιδίως όταν αργούν τα πορίσματα, φτιάχνονται βεβαιότητες από κράμα ιδεοληψιών και φοβιών.

Ιδεοληψία τροφοδότησε τη βεβαιότητα πολλών, που εκφράστηκε κατά κόρον τις πρώτες ώρες στα social media, πως το δυστύχημα του Airbas A320 στις Αλπεις οφείλεται στο ότι το αεροπλάνο ανήκε σε εταιρεία χαμηλού κόστους. Ο συνειρμός είναι εύκολος. Χαμηλό κόστος, άρα ελλιπής συντήρηση και ακόμα πιο ελλιπή μέτρα ασφαλείας. Αρα, για το δυστύχημα φταίει ο καπιταλισμός, που στο αδυσώπητο κυνήγι του κέρδους περιφρονεί τις ανθρώπινες ζωές.

Οταν ο εισαγγελέας της Μασσαλίας ανακοίνωσε δημοσίως το πόρισμά του, ότι με βάση τα δεδομένα για το δυστύχημα ευθύνεται αποκλειστικά ο συγκυβερνήτης, πολλοί πάγωσαν. Αδυνατούν να κατανοήσουν τους λόγους που ένας άνθρωπος παίρνει μαζί του στον θάνατο 149 ακόμη ανθρώπους. Πολλοί προσπερνούν το επίσημο πόρισμα, οπλίζονται με τη γενική καχυποψία απέναντι στη λειτουργία των θεσμών και βγάζουν το δικό τους. Το θεσμικό σενάριο επιχειρεί να κρύψει μια συνωμοσία, ένα έγκλημα. Αθώος ο καπιταλισμός, ένοχος ο καπιταλισμός χωρίς ελαφρυντικά. Οι θεωρίες συνωμοσίας, λέει ο Αντρέ Ταγκιέφ, είναι θεωρίες του φόβου. Και πλάι στον φόβο πηγαίνει πάντα ο ανορθολογισμός, η άρνηση της πραγματικότητας, η επινόηση μιας άλλης πραγματικότητας στην οποία καραδοκεί πάντα ένας δράκος.