Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όσες και όσοι διψούσαν να πληροφορηθούν τι συμβαίνει στο Παρίσι και στο Βερολίνο, στα κέντρα του ευρωπαϊκού κοσμοπολιτισμού, και δεν είχαν τον τρόπο να βρεθούν επιτόπου, μπορούσαν να το βρουν δωρεάν στα ινστιτούτα. Στο Γαλλικό και στο Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε. Τέχνες, ιδέες, γράμματα, πολιτική.

Προσωπικώς, ήμουν περισσότερο φίλος των εκδηλώσεων του Γκαίτε. Ισως επειδή το συνόδευε η καλή φήμη από τη δικτατορία: ένας χώρος όπου οι ιδέες κυκλοφορούσαν ελεύθερα και όπου δεν πάτησε Αστυνομία ούτε χαφιές. Ή, ίσως, ίσως, επειδή από το περιβάλλον του Γκαίτε απουσίαζαν ο νεοπλουτισμός και η επιτήδευση: οι άνθρωποι ήταν απλοί και προσηνείς, δεν υπήρχαν μηχανήματα χάι-τεκ, οι εκδόσεις που συνόδευαν τις εκδηλώσεις ήταν φτηνές, πολλές φορές ένα φυλλάδιο με πολύ μικρά γράμματα για να χωρέσουν πολλές πληροφορίες.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές του 1980, οι άνθρωποι της γενιάς μου μάθαμε τόσα πολλά στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Το γερμανικό σινεμά εποχής –εκεί πρωτοείδαμε Χέρτζογκ, όλον τον Φασμπίντερ, τον προκλητικό λόγω του θέματος της σεξουαλικής ταυτότητας Ρόζα φον Πραουνχάιμ. Εκεί είδαμε κάμερσπιλ, εκεί γερμανικό εξπρεσιονισμό, εκεί ακούσαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε τόση αυτοκριτική έξαρση για τα φρικώδη εγκλήματα του ναζισμού –και για το Ολοκαύτωμα.

Η σχολή της Φρανκφούρτης, το Τείχος, η χειραφέτηση, εκεί κυκλοφορούσε συστηματικά όλη η ιδιόλεκτος της ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Από τότε ίσαμε σήμερα το Γκαίτε επιμένει. Πέρα από τις σπουδές γλώσσας που προσφέρει, παραμένει χώρος μύησης στη γερμανική κουλτούρα, μια κουλτούρα απέραντου πλούτου. Και στην επικράτεια της ελευθερίας –των ιδεών που τη στοιχειοθετούν, συχνά με αντιπαλότητες, άλλοτε πάλι με συγκλίσεις.

Το Γκαίτε είναι μια κιβωτός γνώσης. Και είναι απίστευτο ότι χρησιμοποιείται ως λάφυρο μιας αντίληψης που θέλει τον πόλεμο να διαιωνίζεται.

Δεν τα μάθατε λοιπόν; Ο πόλεμος τελείωσε.

Τελευταία Νέα