Ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε ρητορική, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικώς ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έκαναν μια κορυφαία επιλογή με τη συμφωνία για την παράταση του «προγράμματος διάσωσης» παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες: την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη με κάθε κόστος. Με βάση την επιλογή αυτή, η μεγάλη πρόκληση να αναδειχθεί η Ελλάδα σε μια σύγχρονή, κανονική ευρωπαϊκή χώρα, ισότιμο και ισχυρό μέλος της ΕΕ, γίνεται τώρα επιτακτικότερη. Γιατί η χώρα μπορεί μεν να παραμείνει στο ευρώ, αλλά ως μια παθογενής, ειδική, προβληματική περίπτωση. Για να γίνει κανονική χώρα, απαιτείται η προώθηση ριζοσπαστικών, εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων σε κράτος, πολιτικό σύστημα, οικονομία, εκπαίδευση και κοινωνία, που θα πηγαίνουν πολύ πιο πέρα από το «μέιλ Βαρουφάκη». Μεταρρυθμίσεων που δεν θα εμπνέονται από εθνολαϊκιστική λογική αλλά από μια γνήσια εκσυγχρονιστική προσέγγιση που θα υπηρετεί και τον στόχο της κοινωνικής δικαιοσύνης, της συνοχής και της αλληλεγγύης. Απαιτείται ακόμη ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική που δεν θα εστιάζει μόνο στο ελληνικό ζήτημα, αλλά συνολικά στην ανάπτυξη της Ευρώπης. Μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί παρά να έχει ως καταληκτικό στόχο την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ενωση, δομημένη σε δημοκρατικές βάσεις και τελικά σε ομοσπονδιακό περιεχόμενο με συνοχή και αλληλεγγύη.

Η Πολιτική Ενωση προϋποθέτει ισχυρούς κεντρικούς, υπερεθνικούς θεσμούς, που θα κυριαρχούν στο ευρωπαϊκό σύστημα (για να μην κυριαρχούν οι ισχυρές πρωτεύουσες, όπως π.χ. το Βερολίνο ή κάποιες άλλες). Οι υπερεθνικοί θεσμοί είναι αυτοί που τελικά διασφαλίζουν τη θεσμική ισότητα όλων των κρατών – μελών, μικρών ή μεγάλων. Η Πολιτική Ενωση σημαίνει επίσης ολοκλήρωση του (ατελούς) οικοδομήματος της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) με δημοσιονομική και οικονομική ενοποίηση που θα περιλαμβάνει ισχυρό προϋπολογισμό, αναδιανεμητικές πολιτικές (transfers union), αμοιβαιοποίηση του χρέους, συνεκτική κοινωνική και αναπτυξιακή πολιτική, αλλά και την αναπόφευκτη συμμετοχή των ενωσιακών θεσμών στη διαμόρφωση των εθνικών προϋπολογισμών των κρατών – μελών. Πολιτική Ενωση σημαίνει, τέλος, ευρωπαϊκή δημοκρατία με αποφασιστική αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για ουσιαστικό έλεγχο των άλλων θεσμών. Βεβαίως η οικοδόμηση της Ενωσης αυτής συνεπάγεται μεταφορά κυριαρχίας στο ευρωπαϊκό σύστημα. Αλλά ας μην πανικοβάλλονται ορισμένοι, η μεταφορά κυριαρχίας σε κεντρικούς ενωσιακούς θεσμούς επιστρέφει στη χώρα ως δύναμη, διαπραγματευτική, οικονομική κ.λπ. Αυτή είναι συνοπτικά η γνήσια προοδευτική ευρωπαϊκή πολιτική που χρειάζεται η χώρα. Με μια τέτοια πολιτική η Ελλάδα μπορεί να (ξανα)οικοδομήσει αξιοπιστία, σχέσεις εμπιστοσύνης και συμμαχίες στην ΕΕ.

Ο Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Τελευταία Νέα