Η Ευρωπαϊκή Ενωση συνιστά ουσιαστικά ένα καθεστώς συνεχούς διαπραγμάτευσης. Αυτή είναι η πεμπτουσία, η εσωτερική λογική του συστήματος. Σε καθημερινή βάση η Ενωση αναλίσκεται σε διαπραγματεύσεις σε όλα τα θέματα, μικρά ή μεγάλα, με τη συμμετοχή των είκοσι οκτώ κρατών-μελών και των θεσμών της (Επιτροπής, Συμβουλίου, Κοινοβουλίου κ.ά.). Η διαπραγμάτευση όμως αυτή υπόκειται σε ορισμένους βασικούς κανόνες. Πρώτον, η θεματολογία της θα πρέπει να εντάσσεται στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της Ενωσης. Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατόν να τίθενται για διαπραγμάτευση θέματα που δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα της Ενωσης. Βέβαια, υπάρχει η άποψη σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε χώρα-μέλος θέσει ένα θέμα στην Ενωση, τελικά, αργά ή γρήγορα θα αποτελέσει αντικείμενο της διαπραγμάτευσης με την προϋπόθεση ότι η παρουσίασή του δεν θα αντιστρατεύεται το γράμμα και το πνεύμα των Συνθηκών. Εν πολλοίς, δηλαδή, είναι θέμα παρουσίασης (presentation). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Βρετανίας, ο πρωθυπουργός της οποίας Ντ. Κάμερον επιχείρησε με εντελώς άγαρμπο τρόπο να θέσει για (επανα)διαπραγμάτευση τη βασική αρχή της ελεύθερης διακίνησης προσώπων. Η αντίδραση της Ενωσης υπήρξε ακαριαία. Τέτοια διαπραγμάτευση, του είπαν, δεν μπορεί να υπάρξει. Και ο Κάμερον έβαλε την ουρά στα σκέλια κι εγκατέλειψε το αίτημα.

Ενας δεύτερος βασικός κανόνας της ενωσιακής διαπραγμάτευσης είναι η αποδοχή της αναγκαιότητας των συμβιβασμών. Διαπραγμάτευση χωρίς συμβιβασμούς δεν νοείται. Η Ενωση είναι επίσης ένα καθημερινό σύστημα συμβιβασμών. Και η εμπειρία διδάσκει ότι χώρες-μέλη που δεν είναι πρόθυμες να κάνουν τους αναγκαίους μικρούς συμβιβασμούς αναγκάζονται τελικά να κάνουν τους μεγαλύτερους και πλέον επώδυνους. Ολα τα παραπάνω οδηγούν στον τρίτο κανόνα που λέει ότι οποιαδήποτε χώρα προσέρχεται στη διαπραγμάτευση θα πρέπει να έχει τη δεύτερη θέση (fallback position) ή το σχέδιο Β’. Καμία χώρα δεν παραμένει αμετακίνητη στην αφετηριακή της θέση γιατί έτσι δεν θα μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός.

Καλό είναι, λοιπόν, η οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές να έχει υπόψη της τους παραπάνω κανόνες.

Ο Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τελευταία Νέα