Σύντροφε, γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Η φωνή έρχεται από τα έγκατα της κομματικής ιστορίας. Ανήκει στον Κώστα Λαλιώτη. Αρα, τα πράγματα για το Κίνημα δεν μπορεί παρά να είναι πολύ σοβαρά.

Δεν χρειαζόταν ο συναγερμός του πρώην γραμματέα του ΠΑΣΟΚ για να αντιληφθεί κανείς τις διαστάσεις της υπαρξιακής κρίσης που δοκιμάζει το κόμμα –ένα κόμμα ήδη αποδεκατισμένο που ετοιμάζεται προεκλογικά να διασπαστεί.

Η δική του παρέμβαση όμως αθροίζεται στη στάση κι άλλων ενεργών και ανενεργών στελεχών, η «πολυχρωμία» των οποίων δείχνει ότι το διαγραφόμενο σχίσμα δεν θα είναι ευθύ, όπως κάποιοι το είχαν φανταστεί. Δεν πρόκειται, με άλλα λόγια, να χωριστούν δύο στρατοί, οι βενιζελικοί από τους παπανδρεϊκούς. Συντελείται κάτι πιο σύνθετο.

Τον Λαλιώτη σίγουρα δεν τον λες «βενιζελικό». Η δήλωσή του άλλωστε μοιράζει ευθύνες και σε αυτούς που επιχειρούν την αυτονόμηση και σε εκείνους που δεν μπόρεσαν να την αποτρέψουν. Ωστόσο, δείχνει ότι στον πασοκικό χώρο λειτουργούν ακόμη αντανακλαστικά παραταξιακής αυτοσυντήρησης που υπερβαίνουν τα πρόσωπα. Στη διάσπαση αντιδρούν ακόμη και ακραιφνείς παπανδρεϊκοί, όχι επειδή αποδοκιμάζουν τον ίδιο τον Παπανδρέου. Αλλά επειδή βλέπουν τον κίνδυνο αλληλοεξουδετέρωσης του υπάρχοντος και του κυοφορούμενου ΠΑΣΟΚ.

Βλέπουν το εκλογικό σκηνικό που ήδη διαμορφώνεται. Ενώ η άγρια πόλωση του νέου δικομματισμού θα μαγνητίζει τους ενδιάμεσους ψηφοφόρους, τα δύο «ΠΑΣΟΚ» όχι μόνο δεν θα στεγανοποιούν τις διαρροές προς τους μεγάλους, αλλά θα σπαράσσονται σε έναν μεταξύ τους εμφύλιο.

Είναι μια προοπτική που δεν εξαρτάται από τους υπολογισμούς που απασχολούν τα εσωκομματικά επιτελεία για το ποιος θα χρεωθεί τη διάσπαση. Από τον εμφύλιο όλοι βγαίνουν χαμένοι. Σύμφωνα με μία ανάγνωση, ακόμη και οι τελευταίοι πιστοί –εκείνοι που ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ επειδή «είναι» ΠΑΣΟΚ –δεν θα έχουν πια λόγο ταύτισης. Δεν θα έχουν λόγο να εμπλακούν σε μια αναμέτρηση που θα θυμίζει ναυμαχία μεταξύ ναυαγών. Θα κόψουν τους συναισθηματικούς κάβους, προτιμώντας να απαντήσουν με την ψήφο τους στο δίλημμα των μεγάλων.

Τη δίνη του αυτοκαταστροφικού εμφυλίου επισημαίνει και ο Λαλιώτης. Μια από τις πιο εμβληματικές ενσαρκώσεις του βαθέος ΠΑΣΟΚ, ο πρώην υπουργός έχει το επιπλέον πλεονέκτημα που του δίνει η απόσταση. Αλλο να μιλάς μέσα από τη Χαριλάου Τρικούπη ή το Καστρί και άλλο από τα Δολιανά.

Εχει βέβαια και την πείρα της χρονικής απόστασης. Κάποτε επαιρόταν ότι το 2000 θα είναι σαράντα εννιά ετών. Αρα, οφείλει κανείς να ακούει σοβαρά τις προβλέψεις του. Οφείλει να τον ακούει ως ειδικό στο σπαταλημένο μέλλον.