Αδυνατεί να καταλάβει κανείς γιατί θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ψωριάρης όποιος δεν συναινεί ή δεν υιοθετεί ως μέσον ενημέρωσης ή μάθησης το Ιντερνετ, δεν χρησιμοποιεί ως τρόπο εργασίας το κομπιούτερ ή ως τρόπο επικοινωνίας το e-mail. Πάντα όποιος συνειδητά εξαιρείτο του κανόνα λογαριαζόταν σχεδόν σαν ένα είδος αντιστασιακού και αντίστοιχα τον τιμούσαν. Σήμερα του συμπεριφέρονται σαν να πρόκειται για τον περίγελο. Στραβά ενημερωμένοι, διαψευδόμενοι ή ανακόλουθοι όσον αφορά τις προσωπικές τους εκτιμήσεις, σε σχέση με όσα τους δίνει το Ιντερνετ, ακούγονται σαν να πρόκειται για αξιόπιστα άτομα· με το στιλό, το χαρτί, το βιβλίο και την εφημερίδα λογαριάζεσαι περίπου σαν να μην ξέρεις τι σου γίνεται.

Το κλειδί είναι πάντα μια φράση που ακούει κανείς στον δρόμο. Τέσσερις νεαροί, τις προάλλες, καλοβαλμένοι, ευγενικοί, που φαίνονταν σκεπτόμενοι, διέσχιζαν την Φειδίου όταν ακούστηκε ο ένας τους να λέει στους άλλους τρεις για έναν έλληνα πολιτικό: «Να φανταστείς ότι τον ξεφώνισαν όλα τα site, αλλά αυτός δεν έδειξε να ιδρώνει το αφτί του. Είκοσι ένα site για την ακρίβεια». Το έλεγε όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της καταγγελίας και τις συνέπειές της στην καριέρα του πολιτικού, με τη βεβαιότητα που ένα μέλος μιας ανατρεπτικής οργάνωσης παλαιότερα θα ανακοίνωνε στους συντρόφους του, υπό εχεμύθεια, τον τόπο και την ώρα μιας δράσης ανατρεπτικής.

Ο νεαρός και οι άλλοι που τον άκουγαν, θα φαντάζονταν –αναμφισβήτητα καλοπροαίρετα –πως τους διέκρινε ένας υψηλός δείκτης πολιτικής και κοινωνικής ευαισθησίας. Πρωτίστως ότι ήταν πολίτες ενήμεροι, κάτι περισσότερο: ενεργητικοί, αφού δεν γνώριζαν μόνο από πρώτο χέρι τα πράγματα, αλλά ήλεγχαν και τον δημόσιο αντίκτυπο ενός πολιτικού συμβάντος. Το είδος ακριβώς του πολίτη που χρειάζεται για να μην αλλάξει τίποτε στην κοινωνία στον αιώνα τον άπαντα. Αν στους τέσσερις νεαρούς της οδού Φειδίου αντέτεινες ότι ακριβώς γιατί τον «ξεφώνισαν» με τον τρόπο αυτόν τον έλληνα πολιτικό είναι ένας λόγος για να μακροημερεύσει και ότι η τόσο εκτεταμένη δημοσιότητα για ένα γεγονός μόνον κριτική δεν συνιστά –πολύ περισσότερο κριτική κατεδαφιστική ενός προσώπου –θα σου αντιπαρέθεταν το ακλόνητο, κατά τη γνώμη τους, επιχείρημα ότι είναι δικαίωμα του καθενός να ενημερώνεται χωρίς φραγμούς και από πολλές πηγές.

Το χειρότερο είναι ότι οι τέσσερις νεαροί της οδού Φειδίου δεν θα αντάλλασσαν τη βολή και την αυταρέσκεια, όπως τις δημιουργούν τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, με καμιά διαφορετική συνθήκη που θα επεδίωκε να φέρει κάποια ουσιαστική αλλαγή. Την αχειραγώγητη σκέψη και συνωμοτικότητα, το βαθύ αίσθημα αλληλεγγύης, που προκάλεσαν αληθινές επαναστάσεις, αν και μπορεί να τους είναι ως έννοιες προσφιλείς, θεωρούν το Ιντερνετ ως τον μοναδικό τρόπο διακίνησής τους.

Μιλούσε με θαυμασμό μια φίλη, πριν από ενάμιση χρόνο, για τους 100.000 διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο, μέσα σε λίγη ώρα, χάρη στα e-mail που εστάλησαν. Θα ήταν κάτι άξιο θαυμασμού αν ο σκοπός ήταν η ίδια η συγκέντρωση. Οταν οι λόγοι όμως που την προκάλεσαν έμειναν ανεκπλήρωτοι, γιατί να επιχειρεί κανείς για ένα μέσον που ενώ φαίνεται αποτελεσματικό πηγαίνει όλο και πιο μακριά τον στόχο που χρειάζεται να υλοποιηθεί;

Μην ξεγελιόμαστε. Οι λύσεις στα όποια προβλήματα έχουν να κάνουν με το κατακάθισμα των πραγμάτων σε συνειδήσεις ευκίνητες και άγρυπνες, δεν δρομολογούνται από ανθρώπους συμβιβασμένους με μια πραγματικότητα όπως είναι το Ιντερνετ. Για τον απλούστατο λόγο ότι αδυνατούν να καταλάβουν οι τελευταίοι ότι το Ιντερνετ που φαντάζει στα μάτια τους ως μια απεραντοσύνη και ότι χάρη σε αυτό τακτοποιούν τους λογαριασμούς τους με τον μακρόκοσμο δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ελέγξιμη γειτονιά.