Ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ επανέφερε τις δημόσιες επενδύσεις στην ατζέντα με την πρότασή του για ένα κονδύλι 300 δισ. ευρώ που θα δαπανηθεί σε τρία χρόνια. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης φαίνεται να συμφωνούν ότι περισσότερες επενδύσεις θα βοηθήσουν στην ενίσχυση μιας ανησυχητικά αδύναμης ευρωπαϊκής οικονομίας. Πίσω από την επιφανειακή συναίνεση, μένουν αναπάντητα πολλά ερωτήματα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη εξετάζει μια τέτοια πρόταση. Το 1993 η Κομισιόν υπό τον Ζακ Ντελόρ είχε καταθέσει ανάλογη πρόταση στη Λευκή Βίβλο για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση. Το πλάνο έτυχε ευρείας αποδοχής, αλλά η αποδοχή δεν συνοδεύτηκε ποτέ από δράση. Παρομοίως το 2000, στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας, η ΕΕ είχε αποφασίσει να αυξήσει το εθνικό κονδύλι για την έρευνα και την ανάπτυξη στο 3% του ΑΕΠ. Δεν κατάφερε να πετύχει τον στόχο. Πιο πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2012, οι ευρωπαίοι ηγέτες υιοθέτησαν το Σύμφωνο για τη Σταθερότητα και την Ανάπτυξη με το οποίο υποτίθεται θα ενεργοποιούνταν 120 δισ. ευρώ. Η επιταγή δεν έχει υπογραφεί ακόμη.

Είναι εύκολο να προσποιείσαι ότι ενεργείς χωρίς να αναλαμβάνεις πραγματικά δράση. Ενας τρόπος είναι να ζητήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να δανείσει περισσότερο. Υπάρχουν όμως διάφοροι περιορισμοί. Γι’ αυτό, πρέπει να κινηθούν τρεις μοχλοί. Ο πρώτος είναι δημοσιονομικός: οι κυβερνήσεις πρέπει να συνδράμουν τις ιδιωτικές επενδύσεις. Ο δεύτερος είναι η δυνατότητα του κράτους να κατευθύνει τις επιχειρηματικές αποφάσεις μέσω του ελέγχου τομέων όπως είναι οι μεταφορές και η ενέργεια. Ο τρίτος είναι χρηματοπιστωτικός. Ο τραπεζικός τομέας πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο ρίσκο ως δανειστής. Θα βοηθήσουν αποτελεσματικά αυτοί οι τρεις μοχλοί; Κανείς δεν ξέρει στην παρούσα φάση. Ωστόσο, αυτός ο δρόμος είναι ο πιο σίγουρος για την επίτευξη του σκοπού.

O Ζαν Πιζανί-Φερί είναι οικονομολόγος, πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Bruegel και σήμερα κατέχει τη θέση του γενικού επιτρόπου Πολιτικού Σχεδιασμού της γαλλικής κυβέρνησης. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του «Η αφύπνιση των δαιμόνων» από τις Εκδόσεις Πόλις

Τελευταία Νέα