Ηταν μόλις 13 χρόνια πριν. Θεωρήθηκε Το Γεγονός που μας εισήγαγε στη νέα πολυπλοκότητα του 21ου αιώνα. Και ήταν, ως η θεαματικότερη και φονικότερη μαζί τρομοκρατική ενέργεια «στην καρδιά του καπιταλισμού», στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης, στους Δίδυμους Πύργους του Μανχάταν, από ισλαμιστές τρομοκράτες της Αλ Κάιντα, την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Εκτοτε συνέβησαν πολλά, μεταξύ άλλων δύο πόλεμοι στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, που επικρίθηκαν πολύ, και για την ηθικοπολιτική τους νομιμοποίηση και για το αποτέλεσμά τους (συζητήσεις στις οποίες, προσωπικώς, δεν δικαιούμαι, λόγω έλλειψης πλήρους εποπτείας, να συμμετάσχω). Το ίδιο διάστημα, ωστόσο, η Αμερική έκλαψε τους νεκρούς της, ξεπέρασε το πένθος και στη θέση του Σημείου Μηδέν ανεγέρθηκε ένα νέο άξιο αρχιτεκτονικής αναφοράς μνημειακό κτίριο, ένα νέο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από την περασμένη Δευτέρα. Σε λίγο, αναμένεται να είναι εκ νέου χώρος υποδοχής του πολύχρωμου πλήθους της μεγάλης μητρόπολης που θα κάνει δουλειές.

Να η αξιοζήλευτη δύναμη της Αμερικής. Η δύναμη, ακόμα και στις πιο φρικτές τραγωδίες, να απαντά με δημιουργικότητα. Αν ένα τέτοιο Γεγονός είχε συμβεί (ο μη γένοιτο) εδώ, σε εμάς, στην Ελλάδα, θα φτιάχναμε χώρους μνημοσύνων, για το νόημα των οποίων θα σκοτωνόμασταν ώς την αιωνιότητα. Μπορεί να κάναμε στόχο της ύπαρξής μας τη διεκδίκηση αποζημιώσεων, η βασική παραγωγική επένδυση θα είχε να κάνει με τη μνήμη και με τους θρήνους που ανακαλεί.

Αντίθετα, στον μοντέρνο κόσμο, ό,τι περνάει δεν εγγράφεται αποκλειστικά ως τραύμα. Το τραύμα πρέπει να επουλωθεί και η ζωή να επιστρέψει δυναμικά. Η μνήμη θα έχει πάντα έναν διακριτό ρόλο. Αλλά εκείνο που έχει σημασία είναι η πρόοδος. Πώς θα κερδηθούν το σήμερα και το αύριο.

Αυτό είναι το στοίχημα των μοντέρνων κοινωνιών –και στην Ελλάδα δεν έχει καν τεθεί.