Το ζευγάρι των σκίτσων στη βάση της στήλης μοιάζει με φάρσα. Αλλά δεν είναι. Είναι μια υπόθεση θεμιτή: γιατί στη Νέα Δημοκρατία ο πρώην και ο νυν μπορούν να συνυπάρχουν όποτε το καλέσει η ανάγκη και σε δημόσια θέα, ενώ στο ΠΑΣΟΚ δεν μπορούν να συναντηθούν ούτε σε εικαστική σύνθεση;

Οι απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα πρέπει να είναι τόσες, όσα και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, σε όλη την γκάμα από τον Πετσάλνικο μέχρι την Αλ Σάλεχ. Αρκεί να ρωτήσει κανείς τι συνέβη στο κόμμα τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

Από τους μεν θα ακούσει ότι ο Παπανδρέου, με το δικό του «Ζάππειο 2» στο Ηράκλειο, και τους χρησμούς του για εκδήλωση δικής του κίνησης, επιμένει σε μια πορεία υπονόμευσης του κόμματος. Αντί να υιοθετήσει τη στάση του βωβού συμβόλου της ενότητας, όπως ο Καρμανλής, λανσάρει ξανά τη θεωρία ότι ανετράπη από την πρωθυπουργία. Κι επαναφέρει ένα σκηνικό –με τη γιγαντοαφίσα του Ανδρέα στο φόντο –που θυμίζει περιφορά σκηνώματος.

Από τους δε θα πληροφορηθεί ότι ο Βενιζέλος είναι κλεισμένος στο «μπούνκερ» του υπουργείου Εξωτερικών και δεν ακούει κανέναν. Καλεί σε προσυνεδριακή σύναξη της Δημοκρατικής Παράταξης το Σαββατοκύριακο χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί το αντικείμενο του συνεδρίου. Καλεί τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ όχι ως πρόσωπα, αλλά ως ιδιότητες. Και το όπλο που επιστρατεύει για να τους κρατήσει στις κομματικές γραμμές είναι η δαμόκλειος σπάθη του αποκλεισμού από τα ψηφοδέλτια.

Η καταγραφή είναι γενικευτική. Ακριβής καταγραφή μέσα σε αυτό το νέφος από έριδες και καχυποψίες δεν μπορεί να υπάρξει. Κανείς, βέβαια, δεν προβλέπει ότι τα πράγματα θα οδηγηθούν στα άκρα πριν από τις εκλογές. Αλλά και κανείς δεν περιγράφει τη συμμετοχή του στην προσπάθεια ανάνηψης του ΠΑΣΟΚ σαν να την πιστεύει. Είναι η μοιρολατρική παραίτηση που απηχούν οι φράσεις «θα πάω, αλλά δεν βλέπω φως», «θα πάω, για να μη λένε».

Με τον ίδιο αυτοματισμό της κακής μοίρας διασταυρώνονται και οι τροχιές του Παπανδρέου και του Βενιζέλου. Εντάξει, δεν ταίριαζαν ποτέ. Ακόμη και η βραχεία περίοδος κατά την οποία είχαν έρθει σε συμβιβασμό φαντάζει εκ των υστέρων σαν η ευκαιρία του καθενός να συσσωρεύσει «εμφύλιο» δηλητήριο εις βάρος του άλλου.

Το οξύμωρο είναι ότι αν ανατρέξει κανείς σε εκείνη την περίοδο, θα βρει το μοναδικό ίσως κοινό τους στοιχείο. Οταν η συντηρητική παράταξη δραπέτευσε από το πολιτικό κόστος της κρίσης, το ΠΑΣΟΚ το επωμίστηκε. Και συνεθλίβη.

Είναι μία συνθήκη που σημάδεψε πρωτίστως τους δύο πρωταγωνιστές της πασοκικής περιπέτειας. Ακόμη κι αν η συνάντησή τους σε ένα τραπέζι ακούγεται σαν απίθανο σενάριο, κάπου έχουν συναντηθεί στη μεγάλη εικόνα: είναι ομοιοπαθείς της Ιστορίας.