[Ιστορίες] Και ξαφνικά, σοκ

Στο παράρτημα του Λούβρου στη Λενς, στη Βόρεια Γαλλία, παρουσιάζεται εδώ και λίγο καιρό μία έκθεση με τίτλο «Οι συμφορές του πολέμου». Οι εμπνευστές της θέλησαν να απαντήσουν σε ένα φαινομενικά παράδοξο ερώτημα: «Γιατί δεν αγαπάμε πια τον πόλεμο;» Η ιδέα τους μοιάζει άτοπη, υπήρξε όμως πράγματι μια περίοδος που ο πόλεμος ήταν ηρωικός, συναρπαστικός, ένδοξος. Τουλάχιστον έτσι αναπαριστανόταν. Μέχρι τον Ναπολέοντα –αυτός ήταν, κατά τον Σατωβριάνδο, που «σκότωσε τον πόλεμο, παραξηλώνοντάς το». Μέσα από 450 έργα κάθε είδους, από χαρακτικά του Γκόγια μέχρι φωτογραφίες του Κάπα και από πίνακες του Νταβίντ μέχρι κολάζ της Μάρθα Ρόσλερ, η έκθεση αποτυπώνει το βλέμμα του ανθρώπου πάνω στον πόλεμο, τη σταδιακή συνειδητοποίηση μιας επικίνδυνης αυτοκαταστροφής. Μόνο που αυτό το όλο και πιο αγανακτισμένο, και τρομοκρατημένο βλέμμα συνοδεύει μια πλειοδοσία βαρβαρότητας. Σαν ένα μοιραίο παιχνίδι ντόμινο, κάθε αίθουσα, αφιερωμένη καθώς είναι σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, σε προκαλεί να μαντέψεις το επόμενο στάδιο, βάσει μιας σκηνογραφίας που υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη τραγικότητα της ανθρωπότητας κι εκείνο το ερώτημα του Τολστόι: αν ο πόλεμος είναι μια τρέλα, πρέπει να συνάγουμε ότι οι άνθρωποι είναι τρελοί;

Η κρίση στη Συρία άρχισε τον Μάρτιο του 2011, από πολίτες που εξεγέρθηκαν εναντίον της δικτατορίας, ζητώντας δημοκρατία και ελευθερία. Οσο η διεθνής κοινότητα κοιτούσε αλλού, μη θέλοντας να μπλέξει, οι ακραίοι το εκμεταλλεύτηκαν. Και ξαφνικά τον Ιούνιο πήραμε είδηση ότι υπάρχει μια οργάνωση παραφρόνων ονόματι Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε που έχει καταλάβει το ένα τρίτο της Συρίας και το μισό Ιράκ και διαπράττει αβέρτα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας φαντασιωνόμενη παγκόσμια χαλιφάτα.

Η κρίση στην Ουκρανία άρχισε στις 21 Νοεμβρίου, από πολίτες που εξεγέρθηκαν εναντίον ενός φιλορωσικού καθεστώτος, ζητώντας περισσότερη Ευρώπη. Η χώρα είναι πιο κοντά, τα ψυχροπολεμικά στόρι πάντα «πουλάνε», αυτή τη φορά λοιπόν η διεθνής κοινότητα ασχολήθηκε κομμάτι παραπάνω –μέχρι που βαρέθηκε, κουράζουν αυτοί οι παρατεταμένοι πόλεμοι χωρίς εύκολες λύσεις. Και ξαφνικά, την Πέμπτη, πήραμε είδηση ότι εν έτει 2014, ένα επιβατικό αεροσκάφος μπορεί να καταρριφθεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο από πύραυλο εδάφους – αέρος. Κι εκείνο το ερώτημα του Τολστόι σαν να ζητάει να παραφραστεί: αν ο πόλεμος είναι μια τρέλα, πρέπει να συνάγουμε ότι οι άνθρωποι αδιαφορούν;