Η εικόνα θα ήταν παράταιρη για ευρωπαϊκή πόλη πριν από μερικά χρόνια. Σήμερα είναι τμήμα της σύνθετης πραγματικότητας. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης καλούνται να συμβιώσουν, συχνά υπό συνθήκες μεγάλης οικονομικής πίεσης, πρόσωπα από διαφορετικές κοινωνίες, από άλλους πολιτισμούς. Κάποια μεταναστευτικά ρεύματα έχουν καταφέρει να ενσωματωθούν στις συνθήκες του τόπου που τους υποδέχτηκε. Ορισμένοι άλλοι μετανάστες, ιδίως αν ζουν σε συνθήκες γκέτο, περιφρονημένοι και διωκόμενοι, δεν επιδεικνύουν την ίδια προσαρμογή. Πλήθη που προέρχονται από χώρες με έντονο τον ρόλο του Ισλάμ, ήδη σωρεύουν μίσος για τον τόπο που δεν τους επιτρέπει να θρησκεύουν στους ναούς τους –η Ελλάδα, βλέπετε, είναι ένας ιδιότυπος ευρωπαϊκός τόπος στον οποίο δύσκολα γίνεται παραδεκτή η ήττα της θρησκείας ως συστατικού της κρατικής ταυτότητας.

Τμήμα της ίδιας πραγματικότητας είναι και οι ελληνικές σημαίες που, συχνά, βλέπεις να κρέμονται επιδεικτικά στα μπαλκόνια διαμερισμάτων στο αθηναϊκό κέντρο όπου ζουν μετανάστες –από την Κυψέλη μέχρι τον Αγιο Παντελεήμονα. Κάποιοι θέλουν να δηλώσουν την ελληνική καταγωγή τους, δίνουν ένα σινιάλο μιας αίσθησης που την αντιλαμβάνονται ως ανωτερότητα. Η κατάσταση μοιάζει σχετικώς ήρεμη, αλλά πάντα είναι και η ραθυμία του καλοκαιριού. Και ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή κάτω από την ακίνητη επιφάνεια.

Υπήρξε μια εποχή που διακινήθηκε μια πολιτικώς ορθή δοξασία, ότι οι άνθρωποι δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα κι ότι οι κοινωνίες της εποχής της παγκοσμιοποίησης θα μπορούσαν να πραγματώσουν το όραμα της πολυπολιτισμικότητας. Διαφορετικοί λαοί θα μπορούν να συμβιώνουν αρμονικά, χριστιανοί, μουσουλμάνοι, άθεοι, ταοϊστές… Αποδείχθηκε ότι δεν γίνεται, και όχι μόνο λόγω οικονομικού επιπέδου –μάλιστα η αδυναμία δημιουργίας πολυπολιτισμικών παραδείσων θέριεψε σε μεγάλο βαθμό τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, ο οποίος τρέφεται από τις πρακτικές που χωρίζουν. Τέτοιες πρακτικές στηρίζονται στην έμφαση που δίνουν πολίτες, κοινότητες και κράτη ολόκληρα στη θρησκευτική ή την πολιτιστική ταυτότητα. Οταν ο χριστιανός δεν ανέχεται τον μουσουλμάνο, όταν ο μουσουλμάνος δεν ανέχεται τον βλάσφημο ή τον άθεο, όταν θεωρείται φυσική πράξη η κλειτοριδεκτομή, όταν η γυναίκα δεν έχει δικαιώματα, όταν… –υπάρχει πρόβλημα.

Οι δυτικές κοινωνίες δεν είναι παράδεισοι. Αλλά στο πέρασμα του χρόνου, με αγώνες, οι πολίτες μετέτρεψαν τη Δύση σε κοινωνία ατομικών δικαιωμάτων. Είναι προφανές ότι τα ατομικά δικαιώματα είναι το όριο. Πολιτισμοί που δεν τα υπολογίζουν, δεν έχουν θέση μαζί μας, υπονομεύουν τις ιδέες και της ανοχής και της ελευθερίας. Το θέμα όμως είναι αν αυτή η ταυτότητα των κοινωνικών δικαιωμάτων που έχει ώς έναν βαθμό κατακτηθεί θα κατοχυρωθεί στο πλαίσιο των αξιών της ανοχής του διαφορετικού ή αν θα γίνει αφορμή για να κυριαρχήσουν οι δυνάμεις του αποκλεισμού και της ακραίας Δεξιάς.

Τελευταία Νέα