Η περιπέτεια της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης που άρχισε με την αυθαίρετη και αντιδημοκρατική απόφαση του Πρωθυπουργού να κλείσει την ΕΡΤ πριν από έναν χρόνο δεν έχει τελειώσει και αποδεικνύει ότι είναι εύκολο να γκρεμίσεις, αλλά εξαιρετικά δύσκολο να ξαναχτίσεις κάτι καλύτερο, ιδιαίτερα όταν δεν αλλάζουν οι παλαιές νοοτροπίες. Και όμως, η επιλογή των ανθρώπων για τη δημιουργία του νέου δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα είχε γεννήσει πολλές ελπίδες ότι επιτέλους θα δούμε στη χώρα μας έναν σύγχρονο, ευρωπαϊκών προδιαγραφών φορέα παραγωγής ενημέρωσης και πολιτισμού. Τι ακριβώς συνέβη;

Από το 1974, αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας, σημαντικές προσωπικότητες που ανέλαβαν να εκδημοκρατίσουν και να εκσυγχρονίσουν την ελληνική ραδιοτηλεόραση αναγκάστηκαν να παραιτηθούν προτού ακόμη συμπληρώσουν μερικούς μήνες. Μερικά χαρακτηριστικά ονόματα: Δημήτρης Χορν, Παύλος Μπακογιάννης, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Αγγελος Βλάχος, Αλέξης Σολωμός, Μάνος Χατζιδάκις, Ροβήρος Μανθούλης κ.ά.

Κλήθηκαν ξένοι, όπως ο βρετανός σερ Χιου Γκριν, και έφυγαν απογοητευμένοι καθώς οποιαδήποτε προσπάθεια αποδέσμευσης από τον κρατικό έλεγχο προσέκρουε στο κομματικό τείχος.

Τα πράγματα βελτιώθηκαν ελάχιστα την περίοδο διακυβέρνησης του ΠαΣοΚ στα 1980, με προσπάθειες αρχικά του πρώτου γενικού διευθυντή Γ. Ρωμαίου. Αξιοσημείωτη προσπάθεια έγινε το 1985, με τον τότε πρύτανη του Παντείου Γ. Κοντογιώργη, τον δικηγόρο Χρ. Αργυρόπουλο και τον δημοσιογράφο Νικ. Αντωνόπουλο, όταν κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε αναλάβει ο υφυπουργός Τύπου Κ. Λαλιώτης. Ολες αυτές οι προσπάθειες προσέκρουσαν στις δυνάμεις που έμειναν προσκολλημένες στην πρακτική της χειραγώγησης των κρατικών μέσων. Η μόνη περίοδος που έγιναν σοβαρά ανοίγματα στη λειτουργία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ήταν η περίοδος Σημίτη, κατά την οποία η ΕΡΤ έκανε σημαντικά βήματα, κυρίως επί προεδρίας Α. Στάγκου, τόσο στην απελευθέρωσή της από τον κομματικό εναγκαλισμό όσο και στον ανταγωνισμό της με τα ιδιωτικά ΜΜΕ.

Οσοι παρακολουθούν την πορεία από το κλείσιμο της ΕΡΤ, από τις 11 Ιουνίου 2013 έως σήμερα, διαπιστώνουν ότι η ιστορία συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο, σαν να μην άλλαξε τίποτε.

Ούτε όταν έκλεισε η ΕΡΤ υπήρχε, ούτε αργότερα διαμορφώθηκε ολοκληρωμένο σχέδιο για τη δομή και το περιεχόμενο του νέου φορέα. Πόσα τηλεοπτικά και πόσα ραδιοφωνικά κανάλια θα έχει η ΝΕΡΙΤ και τι θα παράγουν; Με ποια κριτήρια θα επιλεγούν οι άνθρωποι που θα στελεχώσουν τον νέο φορέα; Θα ληφθεί υπόψη η εξειδικευμένη εμπειρία των ανθρώπων που θα προσληφθούν;

Παράλληλα, προέκυψαν προβλήματα ασυνεννοησίας μεταξύ του Εποπτικού Συμβουλίου και του Διοικητικού Συμβουλίου της ΝΕΡΙΤ, τη στιγμή που μόνο η καλή συνεργασία των δύο θα μπορούσε να φέρει εις πέρας το δύσκολο εγχείρημα. Δυστυχώς, οι ευθύνες του Γ. Προκοπάκη στο θέμα αυτό είναι μεγάλες καθώς, όπως καταγγέλλεται από πολλές πλευρές, είχε έντονο πρόβλημα συνεργασίας με τους πάντες.

Ο ίδιος σε συνεντεύξεις του καταγγέλλει παρεμβάσεις στο έργο του, πιέσεις για προσλήψεις μέσω κομματικών λιστών, προώθηση παραγωγών σε «ημετέρους» και άλλα ευτράπελα. Προφανώς έχει δίκιο, καθώς η κληρονομιά της δικτατορίας για τον ασφυκτικό έλεγχο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από την εξουσία με οποιαδήποτε μορφή καλά κρατεί.

Αυτοί που κατάργησαν την ΕΡΤ πριν από έναν χρόνο, με καταγγελίες για καθεστώς αδιαφάνειας, κομματισμού και σκανδάλων, κάνουν ό,τι μπορούν για να δημιουργήσουν έναν παρόμοιο φορέα, με παρεμβάσεις, «παραθυράκια» και άλλα παλαιά «κόλπα» για τον έλεγχό του. Και εκεί ακριβώς έγκειται το πρόβλημα.

Εναν χρόνο μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, η δημιουργία ενός σύγχρονου, δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα στηρίζεται σε αντιλήψεις που εν τέλει θα μας πάνε πιο πίσω και από αυτά που ίσχυαν στην ΕΡΤ, με μόνο αποτέλεσμα τις εκατοντάδες οικογένειες που οδηγήθηκαν στην ανεργία, την ανασφάλεια και την ανέχεια, αλλά και τον διεθνή διασυρμό της χώρας. Οι αρμόδιοι βρίσκονται χαμένοι στον λαβύρινθο της α λα γκρέκα «μεταρρύθμισης» και τίποτε δεν εγγυάται ότι η χώρα θα αποκτήσει έναν σύγχρονο και ανεξάρτητο από την κεντρική εξουσία δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα συμβατό με το ευρωπαϊκό μοντέλο τηλεόρασης, ως δημόσιας κοινωνικής υπηρεσίας.

To 1978, o Mάριος Πλωρίτης στο «Βήμα», μεταξύ άλλων, σημείωνε: «Δεν θα έχουμε καλύτερη δημοκρατία, αν θα έχουμε καλύτερη τηλεόραση. Θα έχουμε καλύτερη τηλεόραση μόνον αν έχουμε καλύτερη δημοκρατία».

Ο Μιχάλης Κυριακίδης έχει εργαστεί στην ΕΡΤ την περίοδο 1983-2010