λήμματα

εντυπώσεις. Εχουν την τιμητική τους λόγω τελικής ευθείας προς τις εκλογές. Πάντα την είχαν. Ηταν ανέκαθεν το σήμα κατατεθέν των τελευταίων προεκλογικών εβδομάδων. Ενα είδος κορύφωσης πριν από το φινάλε. Ούτως ή άλλως, κάθε προεκλογική περίοδος υπόκειται στους δραματουργικούς κανόνες μιας μεγάλης σκηνής. Ακόμη και όταν διαθλάται μέσα από τη διαμεσολάβηση της τηλεόρασης και των νέων επικοινωνιακών τεχνολογιών. Εξού και η «κρίση» που προέκυψε λόγω της αστοχίας ενός δομικού παράγοντα του όλου θεάματος όπως το exit poll. Διαταράχθηκε έτσι η λειτουργική κανονικότητα, ο αυτοματισμός του συστήματος. Από αυτήν την άποψη, μια προεκλογική περίοδος δεν είναι υπόθεση περιεχομένων αλλά δομών. «Πρώτη φορά», παρθενογένεση κοντολογίς, δεν υπάρχει.

ευρωεκλογές. Πολύς χρόνος αναλώθηκε στη γνωριμία με τους υποψηφίους. Δεν φταίνε αυτοί ούτε το κοινό. Το επέβαλε ο νέος τρόπος εκλογής τους: ο σταυρός προτιμήσεως. Ο σταυρός δεν είναι βάρος μόνο για τον υποψήφιο αλλά και για τον ψηφοφόρο, τουλάχιστον τον υπεύθυνο. Ακόμη και για ένα εκλογικό σώμα όπως το ελληνικό, εθισμένο στη σταυροδοσία λόγω πείρας από τις εθνικές εκλογές, η υπόθεση δεν ήταν εύκολη. Εγιναν φιλότιμες προσπάθειες εκατέρωθεν. Οι μεν υποψήφιοι έβαλαν τα δυνατά τους: όργωσαν την επικράτεια, ξημεροβραδιάστηκαν στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, κυρίως έδωσαν βροντερό «παρών» στο Διαδίκτυο. Οι ψηφοφόροι τους ακολούθησαν σε μεγάλο βαθμό. Ενας άνεμος περιέργειας φύσηξε ξαφνικά. Κάτι που έλειπε μέχρι σήμερα από τις αντίστοιχες διοργανώσεις του παρελθόντος, όταν η σύνθεση των ψηφοδελτίων και η σειρά των υποψηφίων ήταν υπόθεση των κομματικών μηχανισμών και πιο συγκεκριμένα των αρχηγών. Από αυτήν την άποψη η νέα διαδικασία ήταν ένα είδος έμπρακτης αυτοαμφισβήτησης κατεστημένων νοοτροπιών και πρακτικών του παρελθόντος. Αυτό φαίνεται πως εκτιμήθηκε από το ακροατήριο, πράγμα που έχει τη σημασία του γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούμε, όπως λέει ένας θεωρητικός, σε «δημοκρατίες ακροατηρίου».

Ευρώπη. Γνωστότερη ως η Γηραιά Ηπειρος ή, όπως έλεγε πρόσφατα ένας διακεκριμένος ευρωσκεπτικιστής, η Γηραιών Ηπειρος. Αναφερόταν προφανώς στη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού και στο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες χώρες. «Πού μπορεί να πάει ένα σύνολο, όπως το ευρωπαϊκό, όταν τον τόνο τον δίνει ένα υποσύνολο ηλικιωμένων αποταμιευτών όπως οι Γερμανοί;».

μετάφραση. Ολοι έχουν αποδεχτεί ότι οι ευρωεκλογές θα υπάρξουν μέσω μεταφράσεως που αφορά τα εθνικά συμφραζόμενα και το εγχώριο πολιτικό γίγνεσθαι: είτε για να ανατραπεί η κυβέρνηση είτε για να συγκροτηθεί η Κεντροαριστερά είτε για να πλαστεί μια Νέα Ελλάδα. Η Ευρώπη είναι τελικά το πρόσχημα, κάτι σαν την Ιθάκη του Καβάφη: χαρίζει στις κυοφορούμενες διεργασίες το «ωραίο ταξίδι». Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Τέσσερα χρόνια τώρα η Ελλάδα υποτάχθηκε στην καταθλιπτική κυριολεξία των πραγμάτων. Οι ευρωεκλογές έρχονται σε μια στιγμή που της χρειάζεται μια δημιουργική παράκαμψη, ένα άλμα στον χρόνο, μια ανάγκη αφήγησης σε χρόνο μέλλοντα. Σ’ αυτό το γήπεδο συναντώνται ήδη από σήμερα οι 770.000 θέσεις εργασίας του κυρίου Σαμαρά, η επαναδιαπραγμάτευση (αν όχι η κατάργηση) του Μνημονίου του κυρίου Τσίπρα, η ανεπίληπτα προοδευτική Κεντροαριστερά των κυρίων Κουβέλη, Βενιζέλου και λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων. Εχει κάτι συγκινητικό αυτή η κοινή ανάγκη όλων των παικτών για λίγο αέρα, για μια ανάσα, για ένα τάιμ άουτ. Υπό αυτήν την έννοια, οι φετινές ευρωεκλογές λειτουργούν σαν δροσιστικό που ανακουφίζει πρόσκαιρα τους πρωταγωνιστές αλλά και τους κομπάρσους της πολιτικής μας σκηνής (βλ. παρακάτω).

συμπάθεια. Μέσα από αυτό το πρίσμα ένα κύμα συμπάθειας σε κατακλύζει για όλους, πρωταγωνιστές και κομπάρσους. Φτάνεις στο σημείο να νιώσεις συμπάθεια ακόμη και για τον εαυτό σου κι αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο στους καιρούς που ζούμε. Το εθνικό μας μυθιστόρημα φωτίζεται ξαφνικά με ένα αλλιώτικο φως, το φως μιας υπόσχεσης που ο άνθρωπος, όπως και να το κάνουμε, την έχει ανάγκη. Το περιεχόμενο της υπόσχεσης δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει το ίδιο το βέλος της υπόσχεσης, η φορά του κι αυτό που γράφει στην αιχμή του: έξοδος.

υστερόγραφο. Επί του πιεστηρίου: καταργείται η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης που έτεινε να γίνει μόνιμη. Πότε; Μην τα θέλουμε και όλα δικά μας. Κάποτε. Η γνωστοποίηση θα γίνει εν ευθέτω χρόνω. Αυτό που έπρεπε να ξέρουμε τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές το μάθαμε. Δεν θα τα χαλάσουμε για το πότε.