Οι βίαιες διαδηλώσεις που συγκλονίζουν τη Βενεζουέλα απειλούν να εξαφανίσουν ό,τι λίγο έχει απομείνει από δημοκρατία, ύστερα από 15χρονη συστηματική διάβρωσή της. Η κυβέρνηση Μαδούρο απάντησε με ισχυρή στρατιωτική ισχύ, με επιδρομές σε γραφεία και σπίτια χωρίς δικαστική εντολή, φυλακίζοντας πολίτες και χειροκροτώντας τη δολοφονία διαδηλωτών από παραστρατιωτικές ομάδες.

Ωστόσο, οι ταραχές δεν προμηνύουν την Aνοιξη της Βενεζουέλας. Για την κυβέρνηση είναι ευπρόσδεκτη εκτροπή της προσοχής του κοινού από την οικονομία που παραπαίει και την αύξηση της εγκληματικότητας. Και στην ουσία, μπορεί να ισχυροποιήσουν αυτή τη χαλαρή δικτατορία.

Η αναταραχή που άρχισε στις 4 Φεβρουαρίου, μετά τη σεξουαλική κακοποίηση ενός φοιτητή, πυροδότησε τη διαμαρτυρία σε μια πανεπιστημιούπολη κοντά στα σύνορα με την Κολομβία. Η Εθνική Φρουρά απάντησε με δυσανάλογη χρήση βίας και οι διαδηλώσεις πολλαπλασιάστηκαν. Πολλή συσσωρευμένη οργή εξερράγη. Την πρώτη χρονιά στην εξουσία του Μαδούρο, η Βενεζουέλα μαστίζεται από αστική βία και από έλλειψη βασικών αγαθών που συνήθως σπανίζουν μόνο σε εμπόλεμη περίοδο. Το ετήσιο ποσοστό του πληθωρισμού, πάνω από 56%, είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο.

Μετά τις 5 Μαρτίου, έναν χρόνο μετά τις εκδηλώσεις εις μνήμην του Ούγκο Τσάβες, περίπου 20 άτομα πέθαναν, ενώ πάνω από χίλιοι τέθηκαν υπό κράτηση. Οι περισσότεροι από τους κρατουμένους απελευθερώθηκαν σύντομα, αλλά ορισμένοι καταγγέλλουν ότι υπέστησαν βιασμούς και βασανιστήρια. Σήμερα, μεγάλα συλλαλητήρια συνεχίζονται στις γειτονιές της μεσαίας τάξης σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Η απάντηση της Εθνικής Φρουράς και των colectivos, της πολιτοφυλακής των οπαδών του Τσάβες, είναι ακόμα περισσότερη βία. Κι όμως, κανένα κόμμα, κανένα κοινωνικό κίνημα, κανείς ηγέτης δεν βρίσκεται πίσω από την αναταραχή.

Υπάρχουν δύο κινήσεις που στρέφονται κατά της κυβέρνησης. Μια ομάδα σκληροπυρηνικών με επικεφαλής τον Μαρία Κορίνα Ματσάδο, μέλος του Κογκρέσου από ένα προπύργιο της αντιπολίτευσης στο Καράκας, και τον Λεοπόλδο Λόπες, πρώην δήμαρχο της αντι-Τσάβες γειτονιάς του Τσακάο. Η άλλη κίνηση της αντιπολίτευσης προσπαθεί να συντονίσει υπό την ομπρέλα της μια ομάδα αντι-Τσάβες κομμάτων που σέβονται τους θεσμούς. Οι ριζοσπάστες της πρώτης ομάδας είναι δημοφιλέστεροι μεταξύ των διαδηλωτών. Σίγουρα είναι πιο δυνατοί. Φωνάζουν πολύ και έχουν βάλει φωτιές στα περισσότερα οδοφράγματα. Σε περιοχές όπως η Ταχίρα, όπου η βία και η έλλειψη των ειδών οικιακής χρήσης ήταν πιο ευρείες, η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. Εκεί, οι διαμαρτυρίες έφυγαν από τις γειτονιές της μεσαίας τάξης, εξαπλώθηκαν στις φτωχογειτονιές.

Παρ’ όλα αυτά, η εξέγερση στη Βενεζουέλα δεν είναι λατινοαμερικανική εκδοχή της Αραβικής Ανοιξης. Οι διαδηλωτές δεν έχουν στόχο τις κρατικές δυνάμεις. Απλώς, στήνουν οδοφράγματα και βάζουν φωτιές φωνάζοντας ότι δεν θα δεχθούν μια δικτατορία α λα Κούβα. Δεν υπάρχει ομάδα που να στηρίζει τους διαδηλωτές της Βενεζουέλας, όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Και παρά τα όσα λένε οι τσαβιστές, ότι στοχεύουν στην εξουσία, επαναλαμβάνοντας την κουρασμένη αριστερή γραμμή της αμερικανικής επέμβασης, οι διαδηλώσεις δεν είναι μια ανατρεπτική συνωμοσία. Οι σκληροπυρηνικοί της αντιπολίτευσης που θέλουν την αλλαγή καθεστώτος είναι ανίσχυροι να πλήξουν τον Μαδούρο. Ο στρατός παραμένει σταθερά ευθυγραμμισμένος με τους κληρονόμους του Τσάβες.

Η κυβέρνηση δεν παρουσιάζει κανένα σημάδι κάμψης. Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση του Τσάβες, λένε τα στελέχη της. Κι υπάρχει πιθανότητα οι διαμαρτυρίες να δώσουν ενέργεια σε μια αδύναμη δικτατορία. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση προσπαθεί να δανειστεί από την Κίνα, τον νέο σύμμαχο, ώστε να επανεκκινήσει η οικονομία.

Ωστόσο, η βία θα συνεχιστεί, έστω κι αν οι διαμαρτυρίες συνθλίβονται από τις μπότες των στρατιωτών. Και τα στρατιωτικά μπλόκα, οι επιθέσεις, οι εμπρησμοί, οι διαρρήξεις, οι βανδαλισμοί, το έγκλημα και η αδυναμία ελέγχου του πληθωρισμού θα κάνουν τη ζωή δυσκολότερη για σχεδόν όλους.

Η Βενεζουέλα είναι εδώ και καιρό μια χώρα χωρίς ανεξάρτητα ΜΜΕ, χωρίς κράτος δικαίου ή δημοκρατική πολιτική αντιπαράθεση. Τώρα, είναι και μια χώρα όπου χιλιάδες διαδηλωτές, παράλογα, καθοδηγούνται μέσω twitter από τον αυτοαποκαλούμενο προφήτη του Μαϊάμι, Ρεϊνάλδο ντος Σάντος, ο οποίος ανακοίνωσε την πτώση του Μαδούρο. Η Βενεζουέλα είναι μια χώρα όπου οι χιλιάδες οπαδοί του Τσάβες ζητούν από την καταπιεστική κυβέρνησή τους τη φυλάκιση, την εξορία ή την εξαφάνιση των αντιπάλων τους. Αλλά καμία επανάσταση δεν κυοφορείται. Απλώς, οι πάντες έχουν τρελαθεί.

O Ραφαέλ Οσιο Καμπρίσες είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας