Αυτόφωρο (εκ του φωρ, που σημαίνει κλέφτης) είναι το έγκλημα που καταλαμβάνεται «εν τω πράττεσθαι» καθώς και εκείνο που μόλις έχει διαπραχθεί. Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (άρθρο 272) ορίζει εξάλλου ότι κανένα έγκλημα δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτόφωρο μετά την πάροδο του εικοσιτετραώρου που έπεται της ημέρας που διαπράχθηκε. Η σύλληψη του καταλαμβανομένου επ’ αυτοφώρω προσώπου επιτρέπεται χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη έκδοση εντάλματος συλλήψεως, η δε διαδικασία στην οποία υποβάλλεται έχει σοβαρά μειονεκτήματα: ο συλληφθείς οδηγείται ενώπιον των δικαστικών Αρχών δέσμιος και υποχρεώνεται να αποκρούσει την κατηγορία εντός ασφυκτικών χρονικών ορίων. Τα έκτακτα χαρακτηριστικά της αυτόφωρης διαδικασίας επιβάλλουν φειδώ κατά τη χρήση της.

Αντιθέτως, ανεπίτρεπτη είναι η επιλεκτική χρήση της αυτόφωρης διαδικασίας εν είδει προκαταβολικής τιμωρίας του υπόπτου ή «για το χατίρι» μηνυτών που έχουν ιδιαίτερο status (δημόσια πρόσωπα, πολιτικοί κ.λπ.). Ο ΚΠΔ προβλέπει ότι «τα αδικήματα που τελούνται διά του Τύπου θεωρούνται πάντοτε αυτόφωρα». Η σύμφωνη προς το Σύνταγμα ερμηνεία της προβληματικής αυτής διατάξεως δεν επιτρέπει να δεχθούμε ότι τα αδικήματα διά του Τύπου αντιμετωπίζονται ως αυτόφωρα είτε είναι είτε δεν είναι, ότι δηλαδή γι’ αυτά δεν ισχύουν οι προϋποθέσεις του αυτοφώρου.

Ειδικώς στα διά του Τύπου αδικήματα που προσβάλλουν την τιμή, η επιστράτευση της αυτόφωρης διαδικασίας πρέπει να αποτελεί σπάνια εξαίρεση.Πράγματι, τα όρια μεταξύ της ανεκτής δημοσιογραφικής κριτικής και της αξιόποινης δυσφήμησης ή εξύβρισης είναι συχνά δυσδιάκριτα.

Η εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας για δυσφημητικά ή εξυβριστικά δημοσιεύματα συγχωρείται μόνον σε ακραίες μορφές των αντίστοιχων εγκλημάτων. Η επιλογή της αυτόφωρης διαδικασίας στις λοιπές «συνήθεις» περιπτώσεις αδικημάτων Τύπου εκθέτει τις Αρχές του κράτους στην υπόνοια ότι εξυπηρετούν αμφίβολα συμφέροντα εις βάρος της προστασίας των πολιτών από άλλα, πράγματι σοβαρά, εγκλήματα και κινδύνους.

Ο Ηλίας Γ. Αναγνωστόπουλος είναι δικηγόρος – πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων

Τελευταία Νέα