Μπορεί η απώλεια ενός σημαντικού καλλιτέχνη, όπως ο Λευτέρης Βογιατζής (βλ. σελ. 41) να επιτρέπει συμπεράσματα τα οποία, με τον ευρύ ορισμό της πολιτικής, να θεωρηθούν πολιτικά; Κατά τη γνώμη μου, απολύτως. Η απόλυτη αφιέρωσή του στην τέχνη του και, ταυτόχρονα, οι δημιουργικές προτάσεις του και οι ουσιαστικές και διακριτικές δημόσιες παρεμβάσεις του συγκροτούν ένα παράδειγμα ζωής αφιερωμένης στο σύνολο.

Ο Λευτέρης Βογιατζής ήταν από τους μαχητικότερους ηθοποιούς και σκηνοθέτες, ο άνθρωπος που έβαλε το ελληνικό θέατρο στην τροχιά του παγκόσμιου μοντερνισμού. Τα όπλα του ήταν η παιδεία και η πολλή δουλειά. Δική του δουλειά, προφανώς, ήταν η πνευματική προσπάθεια. Πρώτα τα κείμενα. Γιατί αυτά και όχι άλλα –γιατί ο Διαλεγμένος και ο Κεχαΐδης, γιατί η Σάρα Κέιν, γιατί ο Γκολντόνι, ο Τσέχοφ, ο Μολιέρος… Υστερα, η κατανόησή τους, η συνεργασία με τους ηθοποιούς, η σωματική απόδοση των ρόλων και των συγκρούσεών τους. Η σχέση με τον θεατή. Οι ταυτίσεις, οι κριτικές αντιδικίες, κάποιες φορές η απόρριψη. Η αισθητική συγκίνηση.

Απέφευγε συστηματικά τον διδακτισμό. Οι ερμηνείες του, οι παραστάσεις του ήταν ανοικτές. Δεν του έπρεπε ο ρόλος του δασκάλου, δεν έθεσε ποτέ τον εαυτό του στην έδρα. Πρότεινε –και ανέμενε την ανταπόκριση στις προτάσεις του. Δεν ήταν δουλειά του να χειραγωγεί, αλλά να διαλέγεται με εγγράμματους, ελεύθερους θεατές.

Εμπιστευόταν τους συνεργάτες του. Οχι κάποια κλειστή κοινότητα με τυφλή πίστη στον αρχηγό, το αντίθετο. Μια δημιουργική ομάδα που διαλεγόταν μέσα στο κοινό επαγγελματικό πλαίσιο. Πρόσωπα που μπορούσαν να υποστηρίξουν με τον νου, το σώμα και το αίσθημα το κοινό αίτημα της αισθητικής συγκίνησης.

Η δημιουργική του πρόταση δεν στηρίχθηκε στην επανάληψη κλισέ ούτε αγοραφοβικών παραδόσεων. Γι’ αυτόν, το τοπικό ήταν παγκόσμιο. Αρχιζε πάντα από την αρχή. Και πήγαινε με αβέβαια βήματα μέχρι το τέλος. Η αμφιβολία –να μια ασφαλής ποιότητα που βοηθά τους δημιουργικούς ανθρώπους να προστατεύονται από τον ναρκισσισμό και την οίηση.

Ολα αυτά, με το πάθος του εργάτη ο οποίος πασχίζει για το καλύτερο και δεν κάνει σκόντο σε τίποτα. Δεν υπάρχει χρόνος, δεν υπάρχει κόπος, δεν υπάρχει εμπόδιο στο δημιουργικό παιχνίδι. Υπάρχει πάντα το προϊόν που πρέπει να παραχθεί γιατί αυτή είναι η δουλειά μας και αυτή μας δίνει την ικανοποίηση –όχι κατ’ ανάγκην οικονομική. Οταν το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών θεώρησε, το 1999, ότι για τους «Πέρσες» του Εθνικού γίνονται περισσότερες από τις προβλεπόμενες πρόβες χωρίς οι ηθοποιοί που συμμετείχαν να πληρώνονται υπερωρίες, ο Βογιατζής και οι αφιερωμένοι συνεργάτες του δεν υποχώρησαν. Συνέχισαν γιατί ήξεραν ότι η συνδικαλιστική εκδοχή της καλλιτεχνικής ελευθερίας δεν έχει σχέση με τη δημιουργικότητα. Τότε, το σωματείο διέγραψε τον Βογιατζή. Ποιος έχασε;

Γράμματα, δημιουργική δουλειά, ελευθερία. Αυτό είναι το μήνυμα του Λευτέρη Βογιατζή. Αν ήμασταν πολλοί οι Βογιατζήδες αυτής της χώρας θα ήμασταν πολύ καλύτερη χώρα.

Τελευταία Νέα