Το πολιτικό καμάκι είναι, ίσως, ο πιο αρχαίος θεσμός του ελληνικού φοιτητικού κινήματος. Ο νέος φοιτητής που έμπαινε δειλά στο κτίριο της σχολής αντίκριζε τραπεζάκια τίγκα στα φυλλάδια, κάθε λογής ιδεολογική πραμάτεια. Οι φοιτητές που τον πλεύριζαν του πρότειναν να ενταχθεί στην παράταξη στην οποία ανήκαν και οι ίδιοι. Κατά καιρούς, τα κίνητρα της στράτευσης ήταν διαφορετικά στις ιεραρχήσεις, και δεν ήταν πάντα ιδεολογικά. Πολύ γρήγορα, ωστόσο, φτιάχνονταν οι κομματικές παρέες και, αναλόγως, και οι κομματικοί στρατοί. Κάθε κομματικός στρατός είχε κοινό lifestyle, κοινές ιδεολογικές και πολιτικές αναφορές, κοινό κώδικα αναφοράς.

Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, π.χ., οι κνίτες και οι κνίτισσες πορεύονταν με σύνθημα «πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα». Πριν από μερικές ημέρες, ένα από τα διάφορα (αυτοπροσδιοριζόμενα) αριστερά σχήματα διεκδικούσε ευκολότερα θέματα. Τη δεκαετία του 1990, στα τραπεζάκια των νεολαιών ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υπήρχαν μπροσούρες με ιδεολογικές θέσεις, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν προσφορές για εκδρομές, σκυλάδικα και φωτοτυπίες με την ύλη (ή και θέματα των εξετάσεων). Στο 1980, οι «ρηγάδες» πρωτίστως μάθαιναν τη χαρά της χειραφέτησης, μυούνταν στις μουσικές, στα διαβάσματα και στις τέχνες, στο νταντά και στον σουρεαλισμό. Σήμερα, λίγες ημέρες πριν από τις φοιτητικές εκλογές και ενώ στο Πολυτεχνείο επιχειρείται με τον τρόπο του ντανταϊσμού να μπει το χιούμορ στην προσέγγιση των ζητημάτων, αντιμαχόμενες παρατάξεις άρχισαν να πλακώνονται στο ξύλο. Προχθές κουκουλοφόροι πλάκωσαν δαπίτες στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, χθες στα ΤΕΙ της Πάτρας τέσσερις κατέληξαν στο νοσοκομείο…

Η βία, το μπάχαλο, η μηδενιστική σχέση του φοιτητή με τη γνώση είναι συνήθης πρακτική παρατάξεων που δρουν στο πλαίσιο του φοιτητικού κινήματος. «Εσένα πόσες φορές σε έχουν χτίσει;», άκουγα πριν από μερικές ημέρες φίλο καθηγητή να ρωτάει συνάδελφό του –κι ο αυτοσαρκασμός του ήταν, ταυτόχρονα, και έκφραση της απελπισίας του.

Ο,τι αρχίζει με καμάκι μπορεί να συνεχίζεται και να τελειώνει (να τελειούται) με ξύλο; Στο ελληνικό πανεπιστήμιο είναι ο συνήθης τρόπος. Αλλά το δυστύχημα δεν είναι καν αυτό. Το δυστύχημα είναι ότι όλα αυτά είναι αποδεκτά από τα πολιτικά κόμματα που πατρονάρουν τις νεολαίες. Η βασική χρησιμότητα του πανεπιστημίου για τα πολιτικά κόμματα είναι ότι χρησιμεύει ως φυτώριο πολιτικών στελεχών. Πολλές και πολλοί σπουδάζουν όχι για να κατακτήσουν την επιστημονική γνώση αλλά, κυρίως, για να μάθουν την τεχνική της ανάρρησης στους κομματικούς μηχανισμούς. Η πολιτική γι’ αυτούς είναι ο συνδικαλισμός με άλλα μέσα.

Παλιότερα, είχα συναντήσει έναν επίδοξο πολιτικό, με όλη τη φοιτητική ζωή του αφιερωμένη στην Αριστερά. Είχε φάει χρόνια στο πολιτικό καμάκι, αλλά μολονότι το επιδίωξε δεν κατάφερε να μείνει σε κάποιο από τα θεσμικά κόμματα του χώρου. Γιατί; τον ρώτησα.

«Είχα πάει πολύ καλά στη θεωρία», απάντησε γελώντας. «Αλλά κόπηκα στα εργαστήρια. Στην αφισοκόλληση…».