Σε μια Ευρώπη όπου καράβια χάνονται και βαρκούλες σκυλοπνίγονται, κανείς δεν έκατσε να το πολυπροσέξει. Ωστόσο, οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη του διαδόχου του Νικολά Σαρκοζί στο δεξιό γαλλικό κόμμα UMP κατέληξαν σε ανεκδιήγητο μπάχαλο. Οι δύο αντίπαλοι, ο μετριοπαθής και σοβαρός πρώην πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν και ο ακομπλεξάριστος δεξιός –που δεν φοβάται δηλαδή να θεωρηθεί ακροδεξιός –Ζαν-Φρανσουά Κοπέ, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για το ποιος βγήκε πρώτος, με αποτέλεσμα ανακοινώσεις και κόντρα ανακοινώσεις από τα επιτελεία τους, κατηγορίες για νοθεία και έντονες διασπαστικές τάσεις. Φυσικά, αυτά έχουν ξαναγίνει στη Γαλλία. Το 2008, στο συνέδριο της Ρεμς, Μαρτίν Ομπρί και Σεγκολέν Ρουαγιάλ παραλίγο να πιαστούν μαλλί με μαλλί καθώς η δεύτερη κατηγόρησε την πρώτη –μάλλον σωστά –ότι μαγείρεψε τα αποτελέσματα για να εκλεγεί γραμματέας των Σοσιαλιστών.

Η εκλογή από τη βάση είναι λοιπόν κάτι σε μεταξωτό εσώρουχο. Απαιτεί επιδεξιότητα για να φορεθεί. Το ενδιαφέρον είναι ότι εν Ελλάδι ούτε στο ΠΑΣΟΚ το 2007 ούτε στη ΝΔ το 2009 αμφισβητήθηκε το αποτέλεσμα των εσωκομματικών εκλογών κι ας είχαν οι ηττημένοι σχετικές εισηγήσεις από πολιτικούς συμμάχους τους. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα δεν ήταν οριακά όπως στη Γαλλία και αυτό κουλάρει όσους έχουν τέτοιες εξάψεις. Παρ’ όλα αυτά, η διαπίστωση είναι ότι η άμεση εκλογή αρχηγού στα κόμματα είναι χρήσιμη άσκηση αν έχεις ένα καθαρό φαβορί ή, ακόμη καλύτερα, έναν και μοναδικό υποψήφιο. Τότε η προσφυγή στη βάση του δίνει φωτοστέφανο ευρείας αποδοχής, αλλά, πάντως, δεν αρκεί –όπως φάνηκε στην περίπτωση τόσο του Γιώργου Παπανδρέου το 2004 όσο και του Βαγγέλη Βενιζέλου το 2012. Αμφότεροι έχασαν πανηγυρικά στις βουλευτικές που ακολούθησαν στο καπάκι.

Η δυναμική της βάσης και, γενικά, της άμεσης δημοκρατίας παραμένει συζητήσιμη. Ας πούμε το 2011, το κόμμα του facebook γέμισε, υποτίθεται, την Πλατεία Συντάγματος. Ενα χρόνο αργότερα εξανεμίστηκε. Οι εκατοντάδες χιλιάδες που μαζεύτηκαν απέναντι από τη Βουλή ανήκαν τελικά σε διάφορα πολιτικά μπλοκ και σε αυτά απορροφήθηκαν. Με απλά λόγια, τα κόμματα επαναβεβαιώθηκαν ως κρίσιμοι πολιτικοί παίκτες κόντρα στην αυτοοργάνωση του Διαδικτύου. Τα ίδια και στην Αμερική, όπου το περίφημο Tea Party ήταν ο χαμένος των εκλογών τόσο με την επιλογή του μετριοπαθούς για τα δεδομένα των ακραίων Ρεπουμπλικάνων τεϊοποτών διδύμου Ρόμνεϊ – Ράιαν όσο και με την τελική νίκη του Ομπάμα.

Το συμπέρασμα είναι ότι το κλασικό σχήμα λειτουργίας κόμματος, με τις τοπικές οργανώσεις, τους εκλέκτορες, το συνέδριο, μια κεντρική επιτροπή και ένα πολιτικό γραφείο λειτουργεί καλύτερα, προσφέρει εγγυήσεις, διαθέτει μηχανισμούς ελέγχου και εξισορρόπησης και, τελικά, ίσως να είναι και πιο αντιπροσωπευτικό από το χάος της βάσης. Μάλλον η άμεση δημοκρατία είναι ακόμη μία από τις φούσκες της εποχής μας.

Τελευταία Νέα