O οισοφάγος είναι ο «σωλήνας» μέσω του οποίου τα τρόφιμα φτάνουν από το στόμα στο στομάχι. Το κατώτερο προς το στομάχι τμήμα του διαθέτει έναν μυ (λέγεται κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας) που εμποδίζει τα οξέα του στομάχου (υδροχλωρικό οξύ) να ανεβαίνουν προς αυτόν. Το υδροχλωρικό οξύ είναι ένα από τα πιο ισχυρά οξέα. Το στομάχι προφυλάσσεται από αυτό από ένα στρώμα βλέννας, που το επιστρώνει εσωτερικά.

Ο οισοφάγος, όμως, δεν διαθέτει τέτοια προστασία και γι΄ αυτό παθαίνει βλάβες όταν το υδροχλωρικό οξύ εισέλθει στο εσωτερικό του, γεγονός που συμβαίνει στα άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η πιο συχνή βλάβη είναι η φλεγμονή του οισοφάγου, η οποία ονομάζεται οισοφαγίτιδα. Τα τυπικά συμπτώματά της είναι οι καούρες (αίσθημα καύσου), οι «ξινίλες» (όξινες ερυγές) και ο πόνος κατά την κατάποση (οδυνοφαγία). Οι ασθενείς μπορεί επίσης να παρουσιάσουν πόνο στο θώρακα, βραχνάδα, ναυτία, ακόμα και νυχτερινό ξηρό βήχα, φαρυγγίτιδα ή λαρυγγίτιδα.

Η πιο συχνή αιτία γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η υπερπαραγωγή γαστρικών οξέων (υπεροξύτητα), στην οποία συμβάλλουν το στρες, η ένταση, η στενοχώρια, οι λιπαρές τροφές, τα γλυκά και το αλκοόλ. Άλλες αιτίες είναι η λήψη ορισμένων φαρμάκων που χαλαρώνουν τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα, προβλήματα όπως η διαφραγματοκήλη, η χρήση πολύ στενών ρούχων και ζώνης που πιέζουν το στομάχι και, βεβαίως, τα περιττά κιλά. Η οισοφαγίτιδα αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και υιοθέτησης ορισμένων μέτρων που αφορούν τον τρόπο ζωής. Στους ασθενείς συνιστάται να μην κοιμούνται σε εντελώς οριζόντια θέση, να μην ξαπλώνουν αν δεν περάσουν 2-3 ώρες από το φαγητό, να μην κάθονται σε «βαθιές» πολυθρόνες, να χάσουν τα περιττά τους κιλά, να μη φορούν στενά ρούχα και σφικτές ζώνες, να μη σκύβουν και να μην καπνίζουν. Επιπλέον, συνιστάται να κάνουν μικρά, ελαφρά και συχνά γεύματα, καθώς και να περιορίσουν ή να αποφύγουν τρόφιμα με πολλά λίπη (λ.χ. τηγανητά, λιπαρές σάλτσες), τα πικάντικα, τα μπαχαρικά, το αλκοόλ, τους όξινους χυμούς φρούτων, τα ανθρακούχα αναψυκτικά και τον καφέ.

Ο Δημήτρης Ταμπακόπουλος είναι διευθυντής στη Γαστρεντερολογική Κλινική του 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών.