Oι υδατάνθρακες στη διατροφή μας χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες. Υπάρχουν οι απλοί υδατάνθρακες (όπως η γλυκόζη) και οι σύνθετοι (όπως το άμυλο). Επίσης υπάρχουν η σακχαρόζη (η κοινή ζάχαρη) που αποτελείται από δύο διαφορετικούς απλούς υδατάνθρακες, η λακτόζη (ο κύριος υδατάνθρακας του γάλακτος) που προέρχεται από την ένωση δύο άλλων απλών υδατανθράκων κ.ά. Οι υδατάνθρακες αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας για τον οργανισμό (περίπου οι μισές θερμίδες μας πρέπει να προέρχονται από αυτούς) και παρέχουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Επιπλέον, είναι απαραίτητοι για την ομαλή λειτουργία ζωτικών οργάνων και κυττάρων (μεταξύ αυτών, ο εγκέφαλος και τα ερυθρά αιμοσφαίρια). Κύρια πηγή υδατανθράκων στη διατροφή πρέπει να είναι τα δημητριακά ολικής αλέσεως (από ψωμί, τραχανά και δημητριακά μέχρι ρύζι και μακαρόνια), τα οποία περιέχουν επίσης φυτικές ίνες, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία που απομακρύνονται κατά την επεξεργασία των δημητριακών. Έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση τουλάχιστον τριών μερίδων δημητριακών ολικής αλέσεως (μία μερίδα ισοδυναμεί με μία φέτα ψωμί ή μισό φλιτζάνι μαγειρεμένα μακαρόνια ή ρύζι) την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά 30%, καθώς και τον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη. Άλλη κύρια πηγή υδατανθράκων είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία επίσης πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά. Η αυξημένη πρόσληψη απλών υδατανθράκων (γλυκόζη) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να εμφανιστεί τερηδόνα, όταν συνυπάρχει με ελλιπή υγιεινή των δοντιών και δεν είναι επαρκώς φθοριωμένο το πόσιμο νερό. Επιπλέον, η υπερκατανάλωση φρουκτόζης (χρησιμοποιείται ως γλυκαντική ουσία) μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα, ενώ η υπερκατανάλωση κάθε είδους υδατάνθρακα συμβάλλει στην παχυσαρκία. Τα άτομα με διαβήτη, τέλος, πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα την κατανομή των υδατανθράκων στα γεύματά τους και τη συνολική πρόσληψή τους, ώστε να διατηρούν υγιές σωματικό βάρος και να είναι καλά ρυθμισμένα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.

Ο Αντώνης Ζαμπέλας είναι αναπληρωτής καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου στο Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.