Φιλίες αλλόκοτες, στον δρόμο της ζωής

Ενα ενδιαφέρον αφηγηματικό παράδοξο συμβαίνει στο βιβλίο του Πάνου Τσερόλα «Ο προϊστορικός ζωγράφος» (εκδ. Κέδρος). Δεν είναι ότι οι ήρωές του είναι τρεις, ο προϊστορικός ζωγράφος Γκρουντ, το τερατάκι του και η παλαιοντολόγος Ιωάννα με ισότιμη συμβολή –ο καθένας με τον τρόπο του –στην εξέλιξη της ιστορίας. Είναι το ταξίδι στον χρόνο που γίνεται με θεατρικότητα και ζωντάνια παρασύροντας κάθε αναγνώστη, μικρό και μεγάλο. Και είναι ένα ταξίδι που δεν σχετίζεται μόνο με την εξέλιξη της πλοκής, αλλά που μεταφέροντάς μας στα προϊστορικά χρόνια μας παρουσιάζει με απλά λόγια την εξέλιξη της ανθρώπινης δεξιότητας στην προσπάθειά της να επιβιώσει και να εκφραστεί. Αυτό το επιτυγχάνει με μια προσέγγιση ουσιαστική και υλική, γι’ αυτό κατανοητή και ενδιαφέρουσα.

Η ιστορία αρχίζει με τις συστάσεις της Ιωάννας. «Η Ιωάννα λοιπόν είναι παλαιοντολόγος. Της αρέσει να βγαίνει στα βουνά, να σκάβει και να ψάχνει για απολιθώματα. Κάνει ορειβασία και μπαίνει σε σπήλαια. Μια μέρα όμως βρήκε κάτι που της προκάλεσε μεγάλη έκπληξη» αφού στους τοίχους μιας σπηλιάς θα ανακαλύψει τη ζωή ενός προϊστορικού ανθρώπου αποτυπωμένη μέσα από τις ζωγραφιές του. Στο σημείο αυτό ξεκινά και το ταξίδι μας. Το παρόν εναλλάσσεται με το παρελθόν δείχνοντάς μας ότι οι ανάγκες και οι επιθυμίες μας δεν έχουν αλλάξει και πολύ.

Nτετέκτιβ του χρόνου

Ο επόμενος ήρωας είναι ο Γκρουντ, ένας προϊστορικός άνθρωπος που ανακαλύπτει σιγά σιγά τον κόσμο. «Ας γίνουμε λοιπόν ντετέκτιβ του χρόνου, δηλαδή παλαιοντολόγοι, και ας τον ανακαλύψουμε» μαζί με την Ιωάννα. Ο αναγνώστης ακολουθώντας αυτήν την προτροπή του συγγραφέα συμμετέχει στις περιπέτειες του Γκρουντ, που στα έξι του χρόνια θα βγει έξω από τη σπηλιά και θα αρχίσει πρόωρα να ενηλικιώνεται. Θα συμβεί όμως αυτό; Ο Γκρουντ αντιμετωπίζει από τη μια τη δυσκολία για επιβίωση, εύρεση τροφής και ασφάλεια, καλείται να κυνηγήσει, να διαχειριστεί μια μεγάλη απώλεια, αλλά από την άλλη διατηρεί την παιδικότητά του και σκέφτεται τρόπους να επιστρέψει στη σπηλιά του και να ασχοληθεί με τις ζωγραφιές του, να ανακαλύψει πώς φτιάχνονται τα χρώματα, να ταΐσει το «μικρό ζωάκι» του, τον τρίτο ήρωα της ιστορίας και να παίξει μαζί του.

Το τερατάκι, αν και καθόλου μικρό, αναπτύσσει από την αρχή ώς το τέλος μια ειλικρινή και όμορφη φιλία με τον Γκρουντ, μια ταυτόχρονη σχέση φροντίδας και προσοχής. Ο καθένας τους κρατά τη διαφορετικότητά του και η φιλία τους δεν είναι μια σχέση εξάρτησης, αλλά αγάπης και στήριξης γιατί ανέλπιστα και σε πολύ κρίσιμες στιγμές ο ένας στέκεται δίπλα στον άλλο όπως οι φίλοι, παρότι αυτή η φιλία είναι πραγματικά αλλόκοτη. Το τερατάκι και ο Γκρουντ μεγαλώνουν μαζί. Ακόμα και αν χάνονται σε κάποιες στιγμές, πάντα βρίσκονται στα σημαντικά σταυροδρόμια της ζωής.

Μπογιά από βατόμουρο

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ανακάλυψη της νομαδικής και συλλογικής ζωής, που στηρίζεται σε στοιχεία αλληλεγγύης αλλά και υπακοής στον αρχηγό. Πιο συγκινητική όμως είναι η απόφαση του Γκρουντ να επιλέξει πώς θέλει να συνεχίσει τη ζωή του. Η ελευθερία του και ο ρομαντισμός του τον οδηγούν σε μια μοναχική αλλά παράλληλα σταθερή για αυτόν πορεία, καθώς ο Γκρουντ μέσα από τις περιπέτειες και τις εμπειρίες του ανακαλύπτει τη διαδρομή προς την προσωπική του ευτυχία. Ποια είναι αυτή και πού εδράζεται μένει να ανακαλυφθεί.

Το βιβλίο «Ο προϊστορικός ζωγράφος» είναι γεμάτο από όμορφες και ζωντανές εικόνες, αφηγητικά ευρήματα που δημιουργούν τρυφερότητα, αγωνία, γέλιο, ενώ το παιχνίδι με τον χρόνο δεν θα κάνει τους μικρούς αναγνώστες να φαντάζονται την προϊστορική εποχή, αλλά να βουτούν μέσα σε αυτή όπως ο Γκρουντ τα χέρια του στην μπογιά από βατόμουρο.

Αξίζει ειδική αναφορά στην εικονογράφηση της Λέλας Στρούτση. Η εμπνευσμένη δουλειά της δημιουργού δεν λειτουργεί απλώς συμπληρωματικά στο κείμενο, αλλά ενισχύει τη ζωντάνια της πλοκής και την παραστατικότητα του βιβλίου. Με απλούς χρωματισμούς, σαν αυτούς που ο μικρός ζωγράφος θα χρησιμοποιούσε στους τοίχους της σπηλιάς του, η τεχνική της Λέλας Στρούτση κερδίζει τις εντυπώσεις.