Ενα ημερολόγιοπου σφίγγει το στομάχι

Το σφίξιμο στο στομάχι είναι σίγουρο πως θα το νιώσει ο απλός αναγνώστης. Αν είναι γονιός με παιδί στο σχολείο θα πεταχτεί από τον καναπέ μάλλον πριν φτάσει στις τελευταίες σελίδες, για να αρχίσει να παρατηρεί με περισσότερη προσοχή τη συμπεριφορά του παιδιού του, να ψάχνει ίσως τα πράγματά του ή να επανεξετάζει δικαιολογίες που ώς τώρα τού είχαν περάσει απαρατήρητες. Κι ακόμη κι αν διαπιστώσει πως το παιδί του δεν ταυτίζεται ούτε με τον Θοδωρή, τον μαθητή της Β’ Γυμνασίου που έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ούτε με τον Νίκο, τον συμμαθητή του που έχει τον ρόλο του θύτη, δύσκολα θα φύγει από τον νου και την ψυχή του η καταπίεση που βίωσε διαβάζοντας «Το ημερολόγιο ενός δειλού».

Διότι όσο κι αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος με τις επιλογές του έμπειρου συγγραφέα βιβλίων νεανικής λογοτεχνίας Βασίλη Παπαθεοδώρου στον τρόπο που προσεγγίζει ένα τόσο καυτό και διαρκώς, δυστυχώς, επίκαιρο θέμα –πέραν του ότι χθες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού –το βέβαιο είναι ότι το δυσάρεστο συναίσθημα που προκαλεί το bullying, όπως έχει καθιερωθεί διεθνώς να αποκαλείται το φαινόμενο, και η αγανάκτηση περνάνε στον αναγνώστη ανεξαρτήτως αν πρόκειται για γονέα ή μαθητή.

Ως ένα γραπτό ντοκιμαντέρ θα μπορούσε να δει κάποιος «Το ημερολόγιο ενός δειλού», όπου σχεδόν σε προφορικό λόγο, χωρίς έντονα στοιχεία λογοτεχνικής γλώσσας, οι δύο πρωταγωνιστές αφηγούνται την ίδια χρονική περίοδο. Από τις σελίδες του «δειλού» Θοδωρή μαθαίνουμε πώς κακοποιείται λεκτικά και σωματικά από μια ομάδα συμμαθητών του, που δρουν ως συμμορία. Πώς φοβάται να αντιμετωπίσει τους εκβιαστές του και πώς ενοχοποιεί τον εαυτό του. Από το ημερολόγιο του «νταή» αναδεικνύονται ως αιτίες της συμπεριφοράς του βασανιστή Νίκου κυρίως η αδιαφορία από το οικογενειακό περιβάλλον (ο πατέρας αφοσιωμένος στην καριέρα του, η μητέρα στην κοινωνική της ζωή) και η αποθέωση των υλικών αγαθών στην οικογένεια.

Είναι όμως ο σχολικός εκφοβισμός μόνο η πάλη ανάμεσα στη μεγαλοαστική και την μεσοαστική τάξη, όπως αναδεικνύεται στο βιβλίο; Ή μήπως συχνά τον ρόλο του δράστη αναλαμβάνει ο κοινωνικά και οικονομικά ανίσχυρος; Αρκεί ένα παιδί να είναι υπέρβαρο ή καλός μαθητής για να μπει στο στόχαστρο; Οι περιπτώσεις είναι πολλές κι ο συγγραφέας έπρεπε να επιλέξει ενδεικτικά, αν και ίσως όχι την πιο χαρακτηριστική.

Νεανικοί έρωτες, κόντρες μέσα στις παρέες, δυνατές φιλίες, δόσεις ρατσισμού, όλα καταφέρνουν να περάσουν μέσα από την ιστορία των δύο αγοριών, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα το εξίσου μεγάλο πρόβλημα με τον σχολικό εκφοβισμό, την αδιαφορία του περιβάλλοντος: συμμαθητές και καθηγητές κοιτάζουν αλλά δεν βλέπουν. Γυρίζουν το βλέμμα αλλού (για να μη στοχοποιηθούν και οι ίδιοι;).