«Το τρίτο βιβλίο με τις αντιστίξεις» του Γιάννη Ευσταθιάδη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Μελάνι, αποτελεί τη φυσική συνέχεια των δύο προηγούμενων τόμων με τίτλους «Το βιβλίο με τις αντιστίξεις» και «Το δεύτερο βιβλίο με τις αντιστίξεις», που είχαν εκδοθεί το 2003 και το 2006 αντίστοιχα από τη Λέσχη. Τώρα, με τον τρίτο τόμο ουσιαστικά ολοκληρώνεται η έκδοση «των ακροαστικών δοκιμίων», όπως χαρακτηρίζει τα κείμενά του ο συγγραφέας, τα οποία αρχικά είχαν δημοσιευθεί στην «Καθημερινή της Κυριακής». Η δημοσίευσή τους στην εφημερίδα είχε αρχίσει τον Μάρτιο του 1999 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2005, οπότε και η στήλη «Αντιστίξεις» σίγησε οριστικά. Οπως μας πληροφορεί στον πρόλογό του ο Γιάννης Ευσταθιάδης, έχει προσθέσει και άλλα μουσικά κείμενα τα οποία έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια, ενώ πρόθεσή του είναι η μελλοντική έκδοση όλων σε έναν τόμο.

Πρόκειται για δοκίμια μικρής φόρμας, όπως άλλωστε απαιτεί το μέγεθος μια στήλης εφημερίδας, «τα οποία επιχειρούν να καταγράψουν τις ακροαστικές εμπειρίες από τη μουσική και να λειτουργήσουν σαν αποκωδικοποιητές μουσικών εντυπώσεων, όπως αυτές άναρχα συγκροτούν μέσα μας το δικό τους ηθικό corpus» σημειώνει στον πρόλογό του ο Ευσταθιάδης. Γεννημένος στο κέντρο της Αθήνας το 1946, εκεί κοντά στην έναρξη του Εμφυλίου, «εξ ου και ο εμφύλιος σπαραγμός μέσα μου» όπως έχει πει σε συνέντευξή του, ποιητής, συγγραφέας, ραδιοφωνικός παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος, ο πολυγραφότατος Γιάννης Ευσταθιάδης έχει εκδώσει περισσότερα από 20 βιβλία με ποίηση, πεζά, ακόμη και γαστρονομικά κείμενα με το ψευδώνυμο Απίκιος, που όλα διακρίνονται από τον ίδιο αυστηρό επαγγελματισμό. Επίσης έχει συμμετάσχει σε τρία συλλογικά έργα, το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης (Κύκλος Ποιητών, 2013), Οικοεγκλήματα (Κέδρος, 2008) και Αυτοψία (Δωδώνη, 1990).

Βραβείο Ουράνη

Στοχαστικός και διεισδυτικός, όπως ακριβώς και τα δύο προηγούμενα βιβλία τα οποία έχουν τιμηθεί με το βραβείο Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών –το δεύτερο μάλιστα περιελήφθη από την Ενωση Μουσικών και Θεατρικών Κριτικών στα τρία καλύτερα μουσικά βιβλία της περιόδου 2000-2005 -, ο τρίτος τόμος των Αντιστίξεων αποδεικνύει ακόμη μία φορά ότι ο Γιάννης Ευσταθιάδης διαθέτει βαθιές γνώσεις μουσικής και ταυτόχρονα τη μοναδική εφευρετικότητα των μουσικών που μπορούν να παίξουν με άνεση το ίδιο θέμα σε πολλές παραλλαγές.

Κείμενα πολυφωνικά –όπως αποκαλύπτει ευθύς εξαρχής ο όρος «αντιστίξεις» στον τίτλο του βιβλίου, ο οποίος παραπέμπει στην πολυφωνία και στον, σύμφωνα με κανόνες, συνδυασμό πολλών μελωδιών στο ίδιο κομμάτι –προσεγγίζουν τη μουσική και τους ήχους ή την απουσία τους από πολλές διαφορετικές πλευρές, κυρίως όμως από την πλευρά του ανθρώπου που ακούει.

Με διαφορετικό ύφος το καθένα, όλα όμως ποιητικά, ανάλαφρα και ταυτόχρονα τρυφερά και πολύ προσωπικά, δεν απαιτούν ειδικές γνώσεις μουσικής για να διαβαστούν, ίσα ίσα εισάγουν τον αναγνώστη στον μαγικό κόσμο της.

Η ανάμνηση

Στυλίστας της γραφής, στο κείμενό του με τον τίτλο «Η ανήκουστη μουσική» ο Γιάννης Ευσταθιάδης αναρωτιέται: «Πώς είναι η μουσική όταν δεν την ακούμε; Συνεχίζει να υπάρχει μία συμφωνία όταν δεν αναπαράγεται –και μάλιστα, με υψηλή πιστότητα –στ’ αφτιά μας; Ποια η αξία μιας σονάτας που για χρόνια δεν πλησιάσαμε και που η δομή της έχει μέσα μας ξεθωριάσει;». Για να απαντήσει αμέσως μετά: «Κατά την ίδια αναλογία, το ερώτημα θα μπορούσε να έχει εφαρμογή σ’ όλα τα έργα τέχνης. Τι μένει (ακόμα πιο οδυνηρό) από ένα μυθιστόρημα που διαβάσαμε πριν από 10 ή 20 χρόνια; Οχι το ίδιο το έργο, αλλά η ανάμνηση του έργου, η δική μας πολύ προσωπική αναπαραγωγή με την εξαιρετικά κοπιώδη διαδικασία της ανασύνθεσης· ένα περίγραμμα, ίσως, μια πολύ σημαντική υπόθεση, το όνομα ενός ήρωα ή τα χαρακτηριστικά της ηρωίδας και, ίσως πιο συχνά μια σελίδα στην οποία ξαναγυρίζεις, ένας αφορισμός, ένας ευρηματικός διάλογος, μια φράση εντέλει».

Γιάννης Ευσταθιάδης

Το τρίτο βιβλίο με τις αντιστίξεις

και άλλα μουσικά κείμενα

Εκδ. Μελάνι, 2015, Σελ. 160,

Τιμή: 12 ευρώ