Αναζήτηση
Έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο που φέρει την υπογραφή του Νίκου Θέμελη και διαφημίζεται ως το καινούργιο μπεστ σέλερ του. Αλλά υποψιάζομαι πως πρόκειται για κάποιο κόλπο ή ίσως για πείραμα, που αποσκοπεί στην εξακρίβωση του βαθμού ευήθειας των αναγνωστών μέσα από ένα ψευδεπίγραφο μυθιστόρημα. Το Μια ζωή δυο ζωές (έτσι λέγεται το βιβλίο) πρέπει να είναι το πρωτόλειο κάποιου μέλους της Βουλής των Εφήβων: κοινότοπες, καλοχτενισμένες ιδέες, βροντώδης, αλλά άψυχη ρητορική, αφόρητα τυποποιημένοι και πληκτικοί χαρακτήρες, παιδαριώδης αφηγηματική τεχνική. Ο Νίκος Θέμελης που γνωρίσαμε από την τριλογία του μπορεί να μην ήταν πολύ πρωτότυπος συγγραφέας, αλλά είχε καλό γούστο, μερικές ενδιαφέρουσες συλλήψεις και αναμφισβήτητη επιδεξιότητα στην οργάνωση του αφηγηματικού υλικού του. Δεν μπορεί να έγραψε αυτός ένα τόσο χονδροειδές μυθιστόρημα.
Διάβασα στο τελευταίο τεύχος του Βooks from Finland, του περιοδικού που εκδίδεται από το Κέντρο Πληροφοριών Φινλανδικής Λογοτεχνίας (το αντίστοιχο του δικού μας ΕΚΕΒΙ), ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της Leena Κrohn, μιας από τις γνωστότερες και σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της Φινλανδίας. Η Λέενα Κρον παραδέχεται ότι έπεσε έξω την περασμένη δεκαετία, όταν προφήτευε (μαζί με τόσους άλλους) ότι σύντομα θα αποχαιρετήσουμε με ένα γλυκόπικρο αίσθημα το έντυπο βιβλίο. Σήμερα, λέει, διαβάζουμε περισσότερη έντυπη λογοτεχνία παρά ποτέ άλλοτε. Η ίδια ναι μεν διαβάζει μυθιστορήματα στην οθόνη του κινητού της, αλλά δεν ξέρει κανέναν άλλο στον κύκλο της που να κάνει το ίδιο. Και μιλάμε για μια χώρα με έναν από τους υψηλότερους στον κόσμο δείκτες χρήσης του Διαδίκτυου!
Η διαδικτυακή επανάσταση στη λογοτεχνία, συνεχίζει η Λέενα Κρον, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, τουλάχιστον όχι όπως την οραματίστηκαν οι κήρυκές της στα τέλη του εικοστού αιώνα. Το διαδραστικό μυθιστόρημα αποδείχτηκε μια τεράστια αποτυχία: άφησε παγερά αδιάφορο το κοινό, και τα δείγματά του απογοήτευσαν ακόμη και τους αρχικά ένθερμους υποστηρικτές του. Η επανάσταση γίνεται ίσως την τρέχουσα δεκαετία, με πολύ διαφορετική μορφή: τα μπλογκς. Τα διαδικτυακά ημερολόγια, λέει η Φινλανδέζα συγγραφέας, είναι αναμφίβολα ένα φαινόμενο μονιμότερο και σημαντικότερο από τις άλλες απόπειρες να παραχθεί λογοτεχνία στο ΄Ιντερνετ. Και παραθέτει έναν Φινλανδό μπλόγκερ, ο οποίος λέει ότι «[χάρη στα μπλογκς] δεν χρειάζεται να συζητάς τις σκέψεις σου με τους ανθρώπους που συναντάς. Μπορείς να τις εκφράσεις καλύτερα με το γράψιμο. Το κουβεντολόι είναι ηλίθιο και άσχημο».
Περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Σ΄ έναν κόσμο όπου οι καθημερινές συνομιλίες γίνονται ολοένα πιο ανούσιες, ολοένα πιο στερεότυπες και μηχανικές, ολοένα πιο φορτωμένες με κλισέ, κυρίως τηλεοπτικής προέλευσης, το blogging δίνει τη δυνατότητα σε ολοένα περισσότερους ανθρώπους να ανακτήσουν την εσωτερικότητα της έκφρασής τους, να ξαναδώσουν περιεχόμενο στις λέξεις που χρησιμοποιούν.
Η Ψιλικατζού, κατά κόσμον Κωνσταντίνα Δελημήτρου, είναι από τους δημοφιλέστερους στην Ελλάδα μπλόγκερ. Τώρα προστίθεται στον κατάλογο εκείνων που δημοσιεύουν και σε έντυπη μορφή τα διαδικτυακά ημερολόγιά τους (Κωνσταντίνα Δελημήτρου, Η Ψιλικατζού, εκδόσεις ΙntroΒooks, Αθήνα 2007, σελίδες 230). Τα κείμενά της περιγράφουν εναλλάξ τις καθημερινές εμπειρίες της στο ψιλικατζίδικο που κρατούσε και τις αγωνιώδεις προσπάθειές της να μείνει έγκυος.
Ανεπιτήδευτη γραφή, απελέκητη, πότε πότε γοητευτικά αφελής, αλλά παράξενα καίρια και μεστή- λέω «παράξενα», επειδή η ειλικρίνεια έχει γίνει εξωτικό είδος στη λογοτεχνία, από τότε που μας κατακλύζουν δήθεν εξομολογητικά μυθιστορήματα με απύθμενη υποκρισία και ναρκισσισμό.
